Mitologi Nordik

Tumatan Wikipidia Banjar, kindai pangatahuan
Odin, salah saikung dewa utama dalam Mitologi Nordik nang jua marupakan panguasa Asgard

Mitologi Nordik marupakan kumpulan matan kaparcayaan bahari urang-urang Irupa Utara (nagara Denmark, Norwegia, Islandia, wan Swedia) nang baisi kisah-kisah makhluk supernatural, kosmologi wan mitos-mitos nang lainnnya. Mitologi ngini bakambang sabalum kadatangan agama Keresten ka Irupa Utara wan manyabar ka nagara-nagara Irupa Utara nang lain.[1]

Dalam kisah rakyat Skandinavia, mitologi ngini masih batahan sampai wayah ini. Baharinya, pamujaan gasan dewa-dewi bahari wan pangurbanan manusia digawi ulih urang Skandinavia. Ada pusat pamujaan nang kaya Skiringsal, Lejre, wan Uppsala. Kuil di Uppsala baisi talu patung dewa, yaitu: Thor, Odin, wan Freyr. Wayah itu, dewa nang banyak dipuja adalah Odin wan Thor. Bakas kuil ngini banyak nang sudah dihancurakan pas waktu Kristenisasi di Irupa.[1]

Terminologi[babak | babak asal-mulanya]

Agama asal Norseman biasanya dipinandui sabagai mitologi nordik . Di sapalihan literatur ada jua nang manyambatnya lawan ngaran Mitologi Skandinavia,[2][3][4] Mitologi suku Jerman Utara[5] atawa Mitologi Nordik.[6]

Kosmologi[babak | babak asal-mulanya]

Yggdrasil, puhun nang marupakan pusat dunia Mitologi Nordik

Dalam mitologi Nordik, dipinandui adanya sambilan dunia nang dihubungakan ulih puhun Yggdrasil. Pohon Yggdrasil marupakan pusat dunia nang baisi cabang-cabang wan akar-akarnya tadapat dunia nang lain, yaitu:

  • Asgard, dunia buhan Æsir atawa bubuhan dewa-dewi utama wan paling bakuasa.
  • Vanaheim, dunia buhan Vanir atawa bubuhan dewa-dewi kecil.
  • Alfheim, dunia buhan Elf atawa ras dewa-dewi halus nang maautut kasuburan.
  • Midgard, dunia manusia sabagai makhluk nang kada abadi.
  • Jötunheimr, dunia buhan Jotun atawa buhan raksasa.
  • Niddhavelir, dunia buhan Dwarf, Kurcaci, liliput atawa urang kihit.
  • Nifleheim, dunia bawah tanah nang dingin, rumah buhan raksasa es, dikuasai ulih Hel, anak babinian Loki.
  • Muspell atawa Muspellheim, dunia api wan rumah gasan Surtr, raksasa nang kulitnya barupa lahar wan rambutnya adalah api.[1]

Makhluk Supernatural[babak | babak asal-mulanya]

Jormungandr nang diunjuni pakai kapala ox, baasal matan manuskrip Islandia abad ka-17 nang bangaran AM 738 4to

Manurut mitologi Nordik, ada talu bubuhan makhluk nang labih bakuasa matan manusia, yaitu: Æsir, Vanir wan Jotun. Æsir wan Vanir marupakan bubuhan dewa. Æsit wan Vanir baimbaian mancipta'akan alam samasta wan maatur kahidupan manusia, biar buhannya takadang bakalahi badadua. Musuh babuhan Æsir wan Vanir adalah buhan Jotun atawa raksasa, mirip nang kaya Titan dalam mitologi Yunani. Tapi buhan Jotun atawa raksasa kada salawasan jahat. Mitologi Nordik baisi jua monster nang kaya Jörmungandr (Ular Laut) wan Fenrir (Sarigala raksasa) nang kawa ditamui di parak Midgard. Dua monster ngitu marupakan anak buah Loki, dewa kajahatan nang marupakan katurunan Jotun. Makhluk mitologi nang lain ada Hugin wan Munin (nang baisi arti "pikiran" wan "ingatan"), yaitu dua ikung gagak nang manjagai Odin.[1]

Buhan dewa utama atawa Æsir nang tarkanal dalam mitologi Nordik antara lain adalah:

  • Buri: dewa pamulaan nang lahir matan es nang dijilati ulih Audhumbla, abahnya Borr
  • Borr: Abahnya Odin, Ve wan Vili. Katiga anaknya ngini didapatnya matan bini saurang raksasa bangaran Bestla
  • Odin: Dewa partampuran, kamatian, syair, wan ilmu gaib atawa sihir. Panguasa Asgard, baisi sanjata babantuk tumbak nang bangaran Gungnir.
  • Ve: Dewa nang mambari kamampuan bapandir gasan manusia.
  • Vili: Dewa panguasa banyu.
  • Thor: Dewa patir wan dewa perang. Anak matan Odin wan raksasa Jord. Baisi sanjata babantuk tukul bangaran Mjolnir.
  • Tyr: Dewa perang wan kawanian. Baisi sanjata babantuk tombak.
  • Heimdall: Dewa panjaga. Inya adalah dewa nang manjaga Bifrost, jalan kaluar-masuk ka Asgard. Anak matan Odin wan Nine Waves. Inya dipinandui jua lawan ngaran Rigr atawa Pancipta manusia.
  • Loki: Dewa api nang katuju maulah ribut wan mancari masalah. Anak matan raksasa Farbautia wan Laufey. Loki adalah katurunan Jotun, tapi salawas jadi badangsanak lawan Odin, Loki manjadi Æsir wan hidup di Asgard.

Lain pada dewa Æsir ada jua bamacam makhluk dalam mitologi Nordik, yaitu:

  • Ymir: raksasa pamulaan.
  • Ask: lakian pamulaan.
  • Embla: binian pamulaan.
  • Fenrir: Sarigala raksasa, anak pamulaan Loki wan Angrboda.
  • Jörmungandr: Ular raksasa nang kawa malilit bumi wan maingkuti buntutnya sorang, anak kadua matan Loki wan Angrboda.
  • Njond: Dewa Laut.
  • Idunn: Dewi kaanuman. Inya baisi buah apel nang kawa maulah hidup abadi.[1]

Pangaruh dalam basa Inggeris[babak | babak asal-mulanya]

Mitologi Nordik baisi pnmgaruh gasan sapalih hal nang kawa ditamui pas wayah ini. Ngaran-ngaran hari dalam basa Inggris diambil dari nama-nama dewa-dewi Nordik, nang kaya:

Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday
Sun’s day atawa Hari Matahari Moon’s day atawa Hari Bulan Tyr’s (Tiw’s) day atawa Hari Tiw Odin’s (Wodin’s) day atawa Hari Wodin Thor’s day atawa Hari Thor Frigg’s atawa Freyja’s day atawa Hari Freyja

Catatan Batis[babak | babak asal-mulanya]

  1. ^ a b c d e Mohammad Zazuli, Sejarah Agama Manusia, (Jakarta: Buku Seru, 2019), cet.II
  2. ^ Rooth, Anna Birgitta (1961). Loki in Scandinavian Mythology. C. W. K. Gleerup. 
  3. ^ Lindow, John (1997). Murder and vengeance among the gods: Baldr in Scandinavian mythology, Edition 262. Suomalainen tiedeakatemia. ISBN 9514108094. 
  4. ^ Lindow, John (1988). Scandinavian Mythology: An Annotated Bibliography. Garland Pub. ISBN 0824091736. 
  5. ^ Murdoch, Brian; Hardin, James N.; Read, Malcolm Kevin (2004). Early Germanic Literature and Culture. Boydell & Brewer. hlm. 98-99. ISBN 157113199X. Of even more importance is Snorri Sturluson, the Icelandic scholar and politician, who did our knowledge of heathen religion such good service... he offers a scholarly portrayal of Old Norse mythology, which is admittedly heavily influenced by his Christian education and classical education, but remains nonetheless our most important medieval source for North Germanic mythology. 
  6. ^ Colum, Padraic (2012). Nordic Gods and Heroes. Courier Corporation.