Matoa

Tumatan Wikipidia Banjar, kindai pangatahuan
?Matoa
Tanaman matoa
Tanaman matoa
Klasifikasi ilmiah
Karajaan: Plantae
Divisi: Magnoliophyta
Kelas: Magnoliopsida
Ordo: Sapindales
Famili: Sapindaceae
Genus: Pometia
Spesies: P. pinnata
Nama binomial
Pometia pinnata

Matoa adalah tumbuhan kayu khas Papua nang tamasuk dalam kalumpuk Sapindaceaea. Di Papua, tanaman ngini baisi ngaran-ngaran lain, di antaranya Iwa, Kalasina, wan Kablauw. Salih di Papua, matoa jua tumbuh di Maluku, Sulawesi, Kalimantan, wan Jawa.[1][2]

Salih di Indunisia, matoa jua tumbuh di Cina, India(Kapulauan Andaman, Kapulauan Nicobar), Papua Nugini, Pilipna, Sri Lanka, Thailand, Vietnam, Australia, wan Kapulauan Pasifik.[1][3]

Parawakan[babak | babak asal-mulanya]

Tanaman ngini tamasuk puhun ganal nang tinggi batangnya kawa sampai antara 20-50 mitir wan cakang nang baalur nang baisi panjang kira-kira 18 mitir. Batang matoa baisi kacapuri nang maucir hingga tingginya 5 mitir. Batang matoa saurang kawa baisi diamitir kira-kira 1 mitir. Kalipak matoa licin, kada baalur, sadikit rapas, wan bawarna abu-abu kahabangan atawa cuklat, nang mana kayunya bawarna habang anum sampai cuklat habang tuha.[3][4][5]

Daun matoa tamasuk kalumpuk daun majamuk nang manyirip wan basulang, nang mana baisi pinggiran nang bagaraigi wan ujung nang manajam. Daunnya baisi tangkai nang panjangnya labih pada 1-1,5 mitir. Tiap daunnya baisi 4–15 pasang anak daun nang bantuknya nang kaya titikan atawa bulan sabit, nang mana daun matoa wan kada baisi anak daun nang andakannya di hujung. Anak daun ngini ada nang tipis wan ada nang kandal. Daun matoa bawarna habang wayah masih anum wan bawarna hijau tuha (di bagian atas) wan hijau anum (di bagian bawah) wayah sudah tuha. Daunnya takananya ada nang babulu nang panjangnya 2-13 santimitir.[3][4]

Kambang Matoa

Tanaman matoa baisi kambang jantan wan kambang batina dalam sabuting tanaman. Kambangnya baisi panjang antara 2-2,5 milimitir wan bawarna ptih sampai hijau kakuningan. Kambang matoa baisi tangkai nang panjangnya 15-70 santimitir wan mahkuta ganal bawarna cuklat. Kalupak matoa babantuk lunjung sampai sagitiga nang panjangnya kurang labih 2 milimitir nang mana banang sarinya baisi panjang 5 milimitir.[3][4]Kambang matoa saurang kawa manggawi panyarbukan saurangan.[5] Kambang matoa biasanya timbul di bulan Juli-Uktubur.[2]

Buah Matoa

Buah matoa baisi bantuk nang lunjung, anng mana buah matoa baisi ukuran wan warna nang bamacam-macam. Umunya, buah matoa baisi diamitir kira-kira 1-3 santimitir wan panjang kira-kira 1,5-5 santimitir. Buah ngini baisi kulit nang lambut wan bawarna hikakuningan, kuning sampai habang, atawa kahirangan, nang mana mun dikuyak ada kulit ari nang bawarna putih barikit. Daging buah matoa baisi rasa nang manis wan bau nang harum.[5] Buah matoa biasanya timbul di bulan Uktubur-Pibuari.[2]

Syarat hidup[babak | babak asal-mulanya]

Matoa kawa hiup di tanah nang calap, bapasir, bapalmpung, atawa nang karas. Matoa kawa hidup di dataran nang andakannya di katinggian antara 500-1700 mitir di atas parmukaan banyu laut, nang mana mun di luar wadah asalnya tabagus ditanam di dataran nang baisi katinggian antara 0-120 mitir di atas parmukaan banyu laut, nang mana jua harus baisi unsur hara nang sadang wan tanahnya kada masam banar.[1][5]Wilayah nang bagus sagan mananam matoa yaitu nang curah hujannya tinggi atawa labih pada 1200 milimitir/ tahun.[2]

Pananaman matoa sagan dimabil buahnya bisanya mamakai jarak minimal 5x5 mitir atawa labih sakira puhun kada lakas ttinggi wan tumbuh malibar hingga buahnya nyaman diputiki. Bila mananam matoa sagan diambil kayunya kawa libarnya hanya 3x3 mitir sakira kawa tumbuh lurus ka atas wan mangurangi cakang-cakang ka higa hingga mahasilakan kayu nang tabagus. Pananaman matoa sagan diambil buah wan kayunya kawa mamakai libar 4x4 mitir.[1]

Kandungan wan manfaat[babak | babak asal-mulanya]

Buah matoa baisi kandungan banyu, kaluri. parutiin, lamak, karbuhidrat, sarat, kalsium, fusfur, zat wasi, natrium, kalium, zat tambaga, zat sing, bita karutin, vitamin B1, vitamin B2, vitamin B3, vitamin C, wan antiuksidan. Buah matona jua baisi kandungan fitukimia nang kaya flafunuid, tanin, sapunin, finul, wan lainnya.Maraga ngitu, buah matoa kawa manangati kankar, infiksi, takanan darah tinggi, kadar gula darah tinggi, panyakit jantung, panyakit pancarnaan, wan gangguan méntal. Lain pada ngitu, buah matoa kawa maningkatakan tanaga, kasuburan, wan kasihatan kulit.[6][7]Maraga banyak manfaatnya, buah ngini dijual larang di toko-toko buah di Indunisia, khususnya di Jakarta wan Bogor.[1]

Daun wan batangnya mangandung antiuksidan, alkaluid, flafunuid, satiruid, tanin, tirpinuid, wan sapunin.[8][9] Pasal ngini maulah daun wan kulit batangnya dipakai sagan maubati garing wan luka bananah.

Biginya mangandunga antiuksidan, alkaluid, flafunuid, satiruid, tanin, tirpinuid, wan sapunin fenol, kumarin, wan pulifinul, nang mana bigi matoa kawa manangati macam-macam panyakit nang kaya kankar, kadar gula darah nang tinggi, wan lainnya. Lawan jua bigi matoa kawa sagan manangati baktiri.[10] Maraga ngitu, biginya kawa dimakan urang, nang mana biginya harus disanga badahulu.[5]

Kayu matoa tamasuk kalumpuk kayu kalas kuat II-III wan kalas awit III-IV nang baisi tingkat karapatan 0,5-099, nang mana kayu gubalnya baisi tabal kira-kira 5-7,5 santimitir. Maraga kayunya nang karas. kayunya rancak dipakai sagan maulah lantai, bingkai, bangku, jukung, wan alat-alat lain. Lain pada ngitu, kayu matoa kawa dipakai sagan bahan kayu lapis atawa pinir hiasan.[1][5] Kayu matoa juga rancak digunakan sagan maulah arang, kayu bakar, bahan bangunan. wan lainnya. Kayu matoa jua dipakai sagan maubati luka di bubuhan Priangan di Jawa Barat wan maubati gagaringan.[11]

Jujuhutan[babak | babak asal-mulanya]

  1. ^ a b c d e f Mansur, Irdika (2005). Bisnis & Budidaya 18 Kayu Komersial (dalam bahasa Indonesia). Jakarta: Penebar Swadaya. hlm. 115. ISBN 9789790026735. 
  2. ^ a b c d Pusat Studi Biofarmaka LPPM IPB; Ulung, Gagas (2014-04-29). Sehat Alami dengan Herbal: 250 Tanaman Berkhasiat Obat (dalam bahasa Indonesia). Jakarta: Gramedia Pustaka Utama. hlm. 269. ISBN 978-602-03-0460-1. 
  3. ^ a b c d Australia, Atlas of Living. "Species: Pometia pinnata". bie.ala.org.au (dalam bahasa Inggris). Diakses tanggal 2023-03-23. 
  4. ^ a b c "NParks | Pometia pinnata". www-nparks-gov-sg.translate.goog. Diakses tanggal 2023-03-23. 
  5. ^ a b c d e f Agus, Cahyono; Adriyanti, Dwi T.; Syahbudin, Atus; Basori, Achmad Fauzan (2014). Tanaman langka Indonesia di KP4 UGM. Yogyakarta: Gadjah Mada University Press. hlm. 89–90. ISBN 9789794208953. 
  6. ^ Aeni, Siti Nur (2021-10-28). "14 Manfaat Buah Matoa untuk Kesehatan dan Kecantikan - Lifestyle Katadata.co.id". katadata.co.id (dalam bahasa Indonesia). Diakses tanggal 2023-03-23. 
  7. ^ Andriani, Mira; Nahrowi, Nahrowi; Jayanegara, Anuraga; Mutia, Rita; Syahniar, Theo Mahiseta (2020-12-30). "ANTIOXIDANT QUALITY OF PHYTOCHEMICAL COMPOUNDS AND CHEMICAL CHARACTERISTICS OF DRIED MATOA (POMETIA PINNATA) PEELS". Jurnal Veteriner. 21 (4): 604–610. doi:10.19087/jveteriner.2020.21.4.604. 
  8. ^ Islami, Deri; Anggraini, Lovera; Wardaniati, Isna (2021-03-14). "Aktivitas Antioksidan dan Skrining Fitokimia dari Ekstrak Daun Matoa Pometia pinnata". Jurnal Farmasi Higea (dalam bahasa Indonesia). 13 (1): 30–35. doi:10.52689/higea.v13i1.328. ISSN 2541-3554. 
  9. ^ Hasan, Hamsidar; Thomas, Nur Ain; Hiola, Faramita; Ramadhani, Fika Nuzul; Ibrahim, Anggun Sasmita (2022-03-01). "Skrining Fitokimia dan Uji Aktivitas Antioksidan Kulit Batang Matoa (Pometia pinnata) Dengan Metode 1,1-Diphenyl-2 picrylhidrazyl (DPPH)". Indonesian Journal of Pharmaceutical Education (dalam bahasa Inggris). 2 (1): 67–73. doi:10.37311/ijpe.v2i1.10995. ISSN 2775-3670. 
  10. ^ Rahmawati, Rahmawati; Tahir, Masdiana; Amir, A. Hesti Wulandasari (2021-01-01). "KANDUNGAN SENYAWA KIMIA DAN AKTIVITAS FARMAKOLOGI TANAMAN MATOA (Pometia Pinnata J.R. Forster & J.G. Forster)". As-Syifaa Jurnal Farmasi (dalam bahasa Inggris). 13 (2): 108–115. doi:10.56711/jifa.v13i2.778. ISSN 2502-9444. 
  11. ^ Andryanto, S. Dian (2022-04-10). "7 Manfaat Batang Kayu Matoa, Obati Luka Sembuhkan Demam". Tempo (dalam bahasa Inggris). Diakses tanggal 2023-03-23.