Paskah

Tumatan Wikipidia Banjar, kindai pangatahuan
Untuk pamakaian lain matan Paskah, lihat Paskah (disambiguasi).
Paskah
Dirayaakan ulihSapalih ganal umat Kristen
JenisKristen
MaknaMarayaakan kabangkitan Yesus
ParayaanKabaktian garija, panyurungan kulawarga, bagarit hintalu Paskah gasan kakanakan wan maunjuk hadiah gasan urang tuha (hususnya di AS wan Kanada)
KagiatanDu'a, du'a puasa, du'a bamalaman (hususnya taradisi Timur), Kabaktian subuh (hususnya taradisi Protestan AS)
TanggalDitantuakan ulih Computus
Tarait lawanPaskah Yahudi, Pra-Paskah, Arba Habuk, Minggu Palma; Pakan Suci, Kamis Putih, Jumahat Agung, Saptu Suci, Kanaikan Tuhan Yesus, Pentakosta, Minggu Trinitas, wan Corpus Christi nang maumpatinya.

Paskah adalah parayaan pamantingnya dalam tahun liturgi garijawi Kristen. Gasan umat Kristen, Paskah idintik lawan Yesus, nang ulih Paulus disambat jadi "anak dumba Paskah"; jamaat Kristen sampai wayah ngini parcaya bahua Yesus disalibakan, mati wan dikuburakan[a], wan pas hari nang katalu[b] bapuat matan antara urang mati. Paskah marayaakan hari kabangkitan ngitu wan adalah parayaan nang pamantingnya marga mamparingati kajadian nang panyakralnya dalam hidup Yesus, kaya bang tacatat di dalam kaampat Injil di Pajanjian Hanyar. Parayaan ngini jua dingarani Minggu Paskah, Hari Kebangkitan, atawa Minggu Kebangkitan.

Paskah jua marujuk ka masa di dalam almanak garija nang disambat masa Paskah, masa nang dirayaakan dahulu salawas ampat puluh hari imbah Minggu Paskah (puncak matan Pakan Suci) sampai hari Kanaikan Yesus tagal wayah ngini masa ngitu dipanjangi sampai lima puluh hari, sampai lawan hari Pintakusta (nang artinya "hari kalima puluh" – hari ka-50 imbah Paskah, ada kajadian turunnya Roh Kudus). Minggu panambaian di dalam masa Paskah dingarani Oktaf Paskah ulih Garija Katulik Roma. Hari Paskah jua maampihi parayaan Pra-Paskah nang dimulai imbah ampat puluh hari sabalum Kamis Putih, masa-masa badua, panyasalan, wan pasiapan bakabung.

Paskah adalah salah asa hari raya nang baubah-ubah tanggalnya (dalam kakristenan disambat lawan parayaan nang baugah[1]) marga disasuaiakan lawan hari tatantu (dalam hal ngini hari Ahad), lain tanggal tatantu di dalam almanak sipil. Hari raya-hari raya Kristen lainnya tanggalnya disasuaiakan lawan hari Paskah ngitu lawan mamakai sabuah purmula kumpliks. Paskah rancaknya dirayaakan antara pahabisan bulan Marit sampai pahabisan bulan April (kakristenan ritus Barat) atawa pamulaan bulan April sampai pamulaan bulan Mai (kakristenan ritus Timur) saban tahunnya, tagantung lawan siklus bulan. Imbah ratusan tahun garija-garija kada mancapai sabuah kaakuraan, wayah ngini sabarataan garija sudah manarima pahitungan Garija Aleksandria (wayah ngini disambat Garija Koptik) nang manantuakan bahua hari Paskah gugur wayah hari Ahad panambaian imbah Bulan Sabuku Paskah, bulan sabuku panambaian nang hari kaampat balasnya ("bulan sabuku" gariawi) gugur wayah atawa imbah 21 Marit (titik Musim Sami Matahari/vernal equinox garijawi)

Minggu Paskah lain parayaan nang sama (tagal masih bahubungan) lawan Paskah Yahudi (Citakan:Lang-he atawa Pesakh[2])[3][c] dalam hal simbulisma wan jua pananggalannya. Basa Indunisia kada baisi istilah nang balain gasan Paskah Pesakh (Yahudi) wan Paskah Paskha (Kristen) sadimapa babarapa basa Irupa nang baisi dua istilah bang balain, ulih marga ngitu kata Paskah kawa baisi dua arti nang balain di dalam basa Indunisia.

Banyak macam-macam budaya, tamasuk kalinci Paskah, hintalu Paskah, wan mangirim kartu Paskah sudah jadi palihan matan parayaan Paskah mudirin, wan macam-macam budaya ngitu rancak dirayaakan ulih umat Kristen atawa jua nun-Kristen.

Riparinsi[babak | babak asal-mulanya]

  1. ^ Hendro Setyanto: Paskah dan Fenomena Astronomi Archived 2007-03-12 at the Wayback Machine 2003; diakses 2 Februari 2009
  2. ^ Kasalahan pangutipan: Tag <ref> tidak sah; tidak ditemukan teks untuk ref bernama definisi
  3. ^ Dari Pesakh ke Paskah Archived 2008-09-14 at the Wayback Machine – Agustus 2008, diakses 3 Maret 2009