Wadai Taradisiunal Banjar

Dalam adat wan budaya masarakat Banjar Kalimantan Salatan, kitihan manis atawa wadai adalah sabuting banda nang kada kawa tapisah. Wadai tradisiunal Banjar nang bamacam-macam baik tagasnya, angih, wan kalirnya maisaratakan sabuting makna nang tatian dalam sahari-harian masarakat. Dalam ritual adat, wadai banyak dipakai gasan sarana palangkap.
Sajarah
[babak | babak asal-mulanya]Taradisi wadai sabujurnya sudah maakar matan jaman bahari, labih pasnya wayah masa karajaan Nagara Dipa. Wadai 41 adalah istilah nang marujuk ka macam-macam wadai banyaknya 41 buting. Wayah masa karajaan bahari, wadai dipakai jadi sasaji gasan bubuhan arwah panggana alam lain sakira kada mangganggu kahidupan manusia. Tagal imbah kadatangan agama Islam, budaya sasaji bamula taugah wan digantiakan lawan akulturasi budaya nang islami.
Wadai jua adalah simbulisasi masarakat Banjar nang susial. Dalam ngini marujuk ka taradisi mawarung. Di mana kitihan nang disadiaakan rancaknya wadai taradisiunal Banjar. Diumpati lawan teh atawa kupi langat masarakat Banjar rancaknya bapandiran saikung sama lain.
Wadai 41
[babak | babak asal-mulanya]Wadai 41 wayah ngini ada dalam parayaan Islam nangkaya Baayun Mulut, Batamat Al-Qur'an, Badudus, wan palangkap ritual adat lainnya. Guna matan Wadai 41 labih dilambangakan lawan kasalamatan wan rasa sukur masarakat. Sahdan, daptar wadai 41 nitu adalah:[1]
- Apam habang
- Apam putih
- Bubur habang
- Bubur putih
- Bubur baayak
- Babungku
- Babalungan hayam
- Bingka
- Cingkaruk habang
- Cingkaruk putih
- Cincin
- Cucur habang
- Cucur putih
- Cucur kuning
- Dodol habang
- Dodol putih
- Hintalu karuang
- Kakicak (hijau bahinti)
- Kakicak putih
- Kakicak gumbili
- Kakulih hijau
- Kakulih putih
- Kalalapun
- Lakatan putih bahinti
- Lakatan kuning bahintalu
- Lamang
- Lupis
- Pupudak baras
- Pupudak sagu
- Papari
- Putu mayang
- Roti baras habang
- Roti baras putih
- Roti sagu
- Surabi
- Tapai baras
- Tapai gumbili
- Ular-ular
- Wajik
Wadai lain
[babak | babak asal-mulanya]Naya adalah daptar wadai nang dipinandui di Banjar tagal kada tamasuk dalam wadai 41:
Jujuhutan
[babak | babak asal-mulanya]- ^ Rahmawati, Neni Puji Nur (2014). Makna simbolik dan nilai budaya kuliner wadai Banjar 41 macam pada masyarakat Banjar Kalsel (edisi ke-Cetakan pertama). Yogyakarta: Kepel Press. ISBN 978-602-1228-94-4.