Wadai
Kitihan pasar, surungan macam-macam wadai | |
Informasi | |
---|---|
Nama lain | Kueh (Hokkian), Kuih (Melayu) |
Asal | Indonesia, Malaysia, Singapura |
Penyajian dan bahan | |
Tahapan | Kitihan |
Wadai adalah makanan ulam nang lain pada nasi. Rajin, wadai baisi banyak angih duwa rasa, ada nang manis wan ada jua nang masin. Wadai rancak dimakan gasan kitihan haja nang diulah matan galapung, nangkaya galapung baras, galapung sagu, galapung kanji, atawa tumatan hungkui. Wadai kampung rancak tahaga di Indunisia, Malaysia, Singapura, wan Walanda nang ada baisi raitan sajarah wan Indunisia.
Maulah wadai banyak caranya, ada nang disumap, dibanam, wan disanga. Wadai di Indunisia rajin ada dua sambatannya. Ada wadai basah wan wadai karing.
Wadai basah wan karing
[babak | babak asal-mulanya]Wadai basah
[babak | babak asal-mulanya]Kabanyakan wadai tradisiunal Indunisia adalah wadai basah.[1] Wadai basah mun dijapai rasanya mumuh, lanyap, wan rancaknya kada tahan lawas, marga mamakai bahan kampung haja nang kaya galapung baras, gula, wan santan jadi wajar wadai basah lakas banar basi. Rancaknya wadai basah tahaga di pakan. Macam-macam wadai basah adalah:
- Langkang, puding nang tarasa kinyul-kinyul.
- Ape, wadai dadar matan galapung gandum lawan bagian tengah lebih tebal, dalam basa sehari-hari disambat tetek (wadai dada).[2]
- Apam, mahirip lawan apam Melayu nang pada akhirnya tiba matan appam India. diulah matan tapai gumbili, banyu nyiur, gula nyiur, galapung baras, santan, sunyaan dikambuh jadi kamiran wan disumap sampai mengembang wan masak. Dimakan lawan kukuran nyiur.
- Arem-arem, puluran nang diulah matan wadai baras padat tagasnya silinder nang dipundut daun pisang, diisi lawan lalap tatak dadu, tempe, oncom, daging cancang atawa rabuk sapi.
- Asida, wadai nangkaya dodol nang diulah matan kamiran galapung gandum nang dimasak, bahanu lawan tambahan mantiga atawa madu. Wadai ngini payu banar rahatan bulan puasa.
- Bagea, wadai nang tagasnya bulat wan kalirnya kuning gading nang diulah matan sagu. Wadai ngini karas nang kawa dilinyakakan dalam banyu tih sakira tanyaman dimamah.
- Baulu atawa Kelemben, wadai spons halus berkerak nang diulah batagas has nangkaya kima atawa iwak mas, dibanam dalam loyang citakan. Baulu rajin dibanam wan dimakan gasan salamatan atawa aruh.
- Bakcang, lakatan nang diisi lawan daging (rajin bawi) wan dipundut daun paring batagasnya talubuncu.
- Bakpau, roti basumap nang diisi lawan cokelat, satrubiri, keju, kacang bubur, kacang habang, daging sapi bacancang, hayam tatak dadu, atawa daging bawi cancang.
- Bakpia, wadai karing Cina baisi kacang nang mulanya dibawa lawan imigran Fujian. Wayahini diasosiasikan lawan kuta Yogyakarta.
- Barongko, wadai nang diulah matan pisang nang dilinyakakan, hintalu, santan, gula, wan uyah. Imbahnya dipundut lawan daun pisang wan disumap.
- Bingka, wadai babanam nang diulah matan galapung baras, gula, mantiga asli, santan, panili, susu, wan margarin, sunyaan dikambuh jadi kamiran wan dibanam sampai kalirnya cokelat maamas sampai masak. Pinanya tarait lawan wadai bibingka tumatan Pilipina.
- Bika ambon, wadai kuning berpori nang diulah matan kanji wan galapung sagu, hintalu, gula, wan santan. Bika ambon rancak dijual lawan angih pandan, tagal wayahini ada haja angih lain nangkaya pisang, durian, keju, wan cokelat.
- Bitterballen, kitihan tagasnya bulat nang bahannya matan daging, mahirip lawan kroket.
- Bolen, wadai karing babanam lawan lapisan kulimbit mahirip croissant, diulah matan galapung lawan lapisan mantiga atawa margarin, diisi lawan keju wan pisang. Parian lain mamakai isian durian. Wadai ngini manampayakan pangaruh wadai karing urang Irupa.
- Baulu gulung, wadai gulung Swiss nang diisi lawan karim mantiga, keju, kaya, atawa lampuk buah.
- Baulu kukus, roti sumap nang diulah matan galapung, gula, hintalu, margarin, wan perasa panila atawa cokelat.
- Brem, wadai nang bahannya tumatan tapai nang diparam.
- Wadai bugis, galapung lakatan sumap wan kanji nang dibari kalir hijau lawan pandan, diisi lawan kukuran nyiur wan gula habang, dipundut di dalam daun pisang.
- Wadai bulan, wadai bulat tagasnya nangkaya bulan, kalirnya putih wan tatipis matan wadai bulan rajintu. Isinya bisa daging bawi, cokelat, keju, susu, durian, nangka, wan banyak buah ainnya nang diulah jadi pasta.
- Burgo, tumpi nasi lipat nang dimakan dalam sup gurih nang bahannya dasar santan keputihan, dibumbui lawan iwak, wan diparupui bawang habang basanga.
- Kambang gula, wadai karing manis nang diulah matan hintalu lawan gula halus nang diguncang sampai babusa. Dicitak mamakai citakan panyu karucut wan dibanam dalam oven.
- Cakwai, kamiran panjang kalirnya cokelat maamas nang disanga dalam minyak nang banyak, rajin dicancang atawa diiris tipis wan rajin dimakan gasan makan baisukan duwa bubur hhayam.
- cara, kamiran sanga gurih lawan topping tuna suwir babumbu, irisan lombok, daun bawang, wan seledri.
- Carabikang, wadai manis nang diulah matan galapung baras, dicitak nangkaya kambang kol wan kalirnya warna-warni.
- Cenil, wadai lakatan halus nang bahannya dasar galapung baras, dimaniskan lawan gula, ditagas wan dibari kalir. Dimakan lawan kukuran nyiur segar
- Cilok, pangsit tagasnya bal nang diulah matan galapung kanji.
- Wadai Cincin, puluran nang disanga
- Clorot, kamiran likat matan galapung lakatan nang dimanisakan lawan gula nyiur nang diisi ka dalam janur (daun nyiur anum) tagasnya karucut, wan disumap sampai masak.
- Combro, wadai basanga nang diulah matan gumbili baparut nang tagasnya bulat atawa lonjong. Combro kawa diisi lawan oncom wan lombok.
- Wadai cubit, diulah matan galapung gandum, bubuk pengembang, gula, wan susu. Kamiran nang masih cair dituang ka dalam pelat waja lawan undam bulat halus gasan maulah tagas bulat. Di atasnya dibari meises (butiran cokelat nang mahirip parupuyan). Panjaja mamakai tongkat bakuit gasan manguit wadai nang hudah masak matan pelat waja. Wadai ngini disambat "cubit" (basa banjar: kibit) marga ukurannya nang halus.
- Cucur, tumpi nang diulah matan kamiran galapung baras basanga wan gula nyiur.
- Dadar gulung, nyiur parut lawan gula nyiur nang dipundut di dalam krep tipis nang diulah matan galapung baras. Dadar (krep) rajin kalirnya hijau.
- Dangke, keju tradisiunal nang diulah matan susu hadangan atawa sapi.
- Dodol, manisan lakatan nang bahannya galapung baras, dimaniskan lawan gula nyiur, ditagas wan dibari kalir.
- Donat jawa, kitihan donat tradisiunal, rajin gurih, diulah matan gumbili, lainan kantang atawa galapung.
- Ganjel rel, wadai coklat tagasnya persegi panjang lawan biji wijen, dibumbui lawan kayu manis wan gula habang.
- Gemblong, diulah matan galapung lakatan nang ditagas jadi bal, disanga, imbahnya dilapisi gula habang.
- Geplak, wadai manis nang diulah matan nyiur parut wan gula, rancak nitu kalirnya cerah.
- Getuk, diulah matan gumbili baparut wan gula nyiur, dimakan lawan nyiur parut.
- Jalangkote, wadai karing basanga tagasnya mahirip lawan panada, diisi lawan lalap, kantang, wan hintalu. Rancak dimakan lawan saus padas, manis, wan masam gasan cocolan.
- Jumput-jumput, kitihan sangaan nang diulah matan galapung. Rajin tagasnya bulat wan cenderung bervariasi ukurannya.
- Jongkong bangka, puding baras pandan talu lapis dalam cangkir.
- Kamir, wadai tagasnya bulat mahirip apam, diulah matan racikan galapung, mantiga, wan hintalu, bahanu dikambuh lawan bahan lain nangkaya pisang atawa tapai.
- Karipap, pai halus nang tagasnya karih lawan hyam wan kantang dalam kulimbit pastry nang disanga atawa dibanam. Kawa juwa diisi lawan daging nang dikambuh lawan lalap (wurtil cancang wan kakacangan), mihun, wan bahanu hintalu, imbahnya disanga dalam minyak sayur.
- Wadai karanjang, wadai tradisiunal nang diulah matan galapung lakatan wan dimakan rahatan Tahun puga Cina.
- Keria, donat sanga nang diulah lawan kamiran gumbili lancar wan diguliming dalam gula kastor.
- Tar nyiur, wadai nyiur nang makanan urang Manado, Sulawesi Utara.
- Kalalapun, bal-bal galapung lakatan nang diisi lawan gula jawa (gula nyiur habang) wan disumap. Bal-bal nintu digulimingakan di atas kukuran nyiur gasan malapisi bal-bal nintu. Wadai naya disambat "onde-onde" di Sumatra wan Semenanjung Melayu.
- Kochi, wadai pangsit nang diulah matan galapung lakatan, wan diisi lawan isian nyiur wan gula habang.
- Kompia, wadai roti nang diulah lawan lemak bawi, bawang, uyah, wan galapung.
- Kroket, versi kroket kantang matan Indunisia, diperkenalkan rahatan masa panjajahan Walanda. Kroket diulah matan kantang wan hayam cancang di dalam pundut nangkaya krep nang iya pang puluran nang populer di Indunisia.
- Wadai ku, galapung lakatan asal Cina lawan isian manis. Sama lawan "ang ku" di Cina sana.
- Laddu, wadai karing manis nang diulah matan galapung, lemak, wan gula.
- Laklak, tumpi halus tradisiunal nang diulah matan galapung baras, banyu daun pudak, bubuk pengembang, nyiur parut wan gula habang likat.
- Wadai lapis, wadai balapis warna-warni nang diulah matan galapung lakatan, nyiur, wan gula
- Lapis legit, wadai naya disambat juwa jadi wadai lapis Batavia atawa spekkoek. Wadai lapis naya tardiri matan lapisan tipis nang diulah matan mantiga, hintalu, wan gula. Saban lapisan diandak wan dibanam bapisah, nang maulah wadai lapis jadi proses nang mauyuhi banar wan memakan waktu.
- Leker, krep isi. tagasnya satangah lingkaran wan batekstur ranyah, wadai ngini rajin diisi lawan percikan susu kental manis atawa keju parut. Ngarannya tiba matan kuyaan Walanda lekker nang kasarnya baarti "lezat".
- Lalampar, diulah matan lakatan nang diisi lawan hayam, iwak, atawa rabuk (bumbu daging). Isian daging digulung di dalam nasi, nang handak mahirip lawan lumpia.
- Lumpang
- Lumpia, wadai nang diulah matan kulimbit pastry tipis nangkaya karatas atawa krep nang isiannya gurih atawa manis. Wadai ngini rancak dimakan wayah kitihan, wan kawa dimakan lawan disanga atawa mantah.
- Lupis, lakatan padat dimakan lawan nyiur parut wan juruh gula habang.
- Madumongso, kitihan nang diulah matan lakatan hirang.
- Wadai makmur, wadai tradisiunal nang diulah matan mantiga, ghee, wan galapung. Dimakan wayah acara husus nangkaya pas hari raya wan dipinandui marga kalirnya nang putih wan tagasnya nang bulat.
- Wadai mangkuk, wadai tradisiunal Indunisia, rajin dimaniskan lawan gula habang atawa tapai gumbili
- Martabak, tumpi isi atawa roti basanga. Makanan pembuka ngini adalah tumpi hintalu dadar babumbu nang dilipat lawan tatakan lalap, bahanu dikambuh lawan daun bawang wan daging cancang, diulah matan krep sanga nang dilipat wan ditatak kotak-kotak.
- Moci, resep nang sama wan tiba matan mochi Jepang, galapung lakatan nang diisi lawan pasta kacang manis. Beberapa Parian dilapisi lawan biji wijen.
- Modak, pangsit galapung baras nang diisi lawan nyiur manis wan gula habang.
- Nagasari atawa pais pisang, wadai sumap tradisiunal nang diulah matan galapung baras, santan, wan gula, diisi lawan hirisan pisang.
- Nopia, wadai karing isi gula habang nang lebih halus matan bakpia.
- Ombusombus, wadai lakatan lawan isi gula habang, dibalut lawan serpihan nyiur.
- Onde-onde, sama lawan jian dui matan Cina. Di Sumatra, onde-onde iya pang wadai kalalapun.
- Ongol-ongol, wadai manis nang diulah matan sagu, uyah, daun pandan, wan gula habang.
- Pai ti, kulimbit wadai tart tipis wan ranyah nang diisi lawan racikan lalap wan udang nang diiris tipis wan padas.
- Panada, wadai roti sanga nang diisi lawan tuna padas.
- Pancong, wadai galapung baras wan santan.
- Baulu pandan, wadai lembut nang diulah matan hintalu, gula, wan galapung, dibari angih lawan banyu pandan, rajin kalirnya hijau anum.
- Pastel, pai kulimbit nang diulah matan wadai tipis baisi daging (rajin hayam) nang dikambuh lawan lalap (wurtil cancang wan kacang-kacangan), mihun baras, wan bahanu hintalu, imbahnya disanga dalam minyak sayur. Diduga tiba matan Purtugis. Tagasnya mahirip lawan karipap (wadai kari) Malaysia, tagal kadada mamakai pasta/bubuk kari.
- Pastel de nata, wadai tart hintalu nang diparupui kayu manis, tiba matan masakan Portugis.
- Pau, kuyaan gasan 'roti'; bahanu ditulis sebagai bak-pau, nang secara harfiah berarti 'roti isi daging', yaitu roti lawan isi daging.
- Pinyaram, wadai tradisiunal nang diulah matan gula putih atawa gula habang, galapung baras putih atawa baras hirang, wan santan.
- Sarang kalulut, kitihan gurih nang diulah matan hirisan pisang lawan cokelat leleh atawa sirup cokelat, dipundut di dalam kulimbit wadai tipis nangkaya krep wan disanga.
- Gaguduh, pisang atawa pisang raja nang dibaluri galapung wan disanga.
- Pisang molen, pisang sanga nang dipundut lawan kamiran galapung gandum. Kuyaanm molen gasan manyambat "gilingan" dalam basa Walanda, nang manampayakan pangaruh masakan Walanda.
- Poffertjes, tumpi kamiran lawan pangaruh Walanda.
- Popiah, lumpia lawan asal Cina tagal gaya Fujian. Hidangan ngini hampir setara lawan lumpia.
- Pukis, wadai nang diulah matan racikan hintalu, gula pasir, galapung, ragi, wan santan. Racikan nintu imbahnya dituang ka dalam citakan satangah bulan nang dibanam di atas api. Pukis kawa dianggap juwa lawan mudipan wafel.
- Putu, diulah datang galapung baras lawan pewarna hijau datang daun pandan, dimasak lawan isian gula habang, disumap dalam paring, wan dimakan lawan nyiur parut.
- Putu mangkuk, tagasnya bulat, diulah datang galapung baras disumap nang diisi lawan gula habang, mahirip lawan putu.
- Putu mayang, wadai nang diulah matan pati atawa galapung baras nang diulah jadi mi, lawan racikan santan, wan dimakan lawan kinca atawa gula habang cair.
- Rangi, wafel nyiur, diulah matan galapung sagu nang dikambuh lawan nyiur parut wan dimakan lawan sedikit saus gula habang.
- Risoles, racikan daging cancang, kacang-kacangan, wan wurtil nang dipundut lawan hintalu dadar tipis, digulimingakan ka ricikan roti, imbahnya disanga.
- Sambusa, pangsit basanga atawa babanam lawan isian rancak tu kantang babumbu, bawang, atawa kacang polong.
- Semar mendem, parian tumatan lalampar, nang dipundut lawan daun pisang, lamunnya lakatan diisi lawan hayam, iwak, atawa rabuk daging, nang dipundut lawan hintalu dadar tipis.
- Surabi, tumpi nang diulah matan galapung baras lawan santan atawa nyiur parut jadi pengemulsi.
- Sus, wadai karing babanam nang diisi lawan karim lembut wan basah.
- Spikuk, diulah lawan bahan nang mahirip lawan lapis legit tagal wastu talu lapis haja lawan angihnya racak cokelat wan polos.
- Wadai talam, diulah matan galapung baras, santan, wan gula nang disumap dalam citakan wadai atawa cangkir.
- Timpan, wadai pisang wan lakatan sumap nang dipundut daun pisang tumatan Aceh.
- Wajik, wadai lakatan manis tagasnya wajik nang dipadatkan.
- Wingko, kitihan tradisiunal Jawa nang mahirip tumpi nang diulah matan nyiur.
Wadai karing
[babak | babak asal-mulanya]Wadai karing adalah wadai nang banyunya kada tapi banyak wan tahan lawas amun disimpan kada kaya wadai basah. Wadai karing diulah lawan cara dibanam. Rancaknya wadai karing disurungakan wayah hari raya atawa gasan pailang nang ka rumah.
- Akar pinang
- Bangkit, wadai babahan sagu
- Bal keju
- Cistik, wadai bilahan baangih keju
- Durian ranyah
- Gapit,
- Wadai tipakan
- Kastengel, wadai bilahan baparupuy kukuran keju
- Kacang sabit
- Kaciput (buah rotan)
- Kuping gajah
- Ilat kucing
- Nastar
- Putri salju, wadai karing nang balapis gula bubuk putih
- Wadai roko
- Wadai satu
- Semprit
- Gincil
- Hintalu haruan
Album
[babak | babak asal-mulanya]-
Wadai ape
-
Wadai bagea kenari
-
Wadai bangkit
-
Wadai bika Ambon
-
Wadai bugis
-
Wadai carabikang
-
Wadai cenil
-
Wadai clorot atawa cerorot
-
Wadai cubit
-
Wadai dadar gulung
-
Wadai nagasari
-
Wadai klepon
-
Wadai moci
-
Wadai moho
-
Wadai putu
-
Wadai putu mayang
-
Wadai pukis
-
Wadai satu
-
Lapis legit wan wadai lapis
-
Wadai lapis Surabaya
-
Wadai semprong
-
Wadai ku, matan Wadai China Ang Ku wadaih
-
Wadai lumpang
-
Wadai lumpur surga
-
Wadai ongol-ongol
-
Wadai risoles
-
Wadai pastel
-
Wadai wingko babad
Itihi juwa
[babak | babak asal-mulanya]Jujuhutan
[babak | babak asal-mulanya]- ^ Alamsyah, Yuyun (2006). Kue basah & jajan pasar: warisan kuliner Indonesia (dalam bahasa Indonesia). Gramedia Pustaka Utama. ISBN 9789792221527.
- ^ "Getting to know the local crispy pancake 'kue ape'". The Jakarta Post (dalam bahasa Inggris). Diakses tanggal 2018-07-02.