Kataguhan garumbung

Tumatan Wikipidia Banjar, kindai pangatahuan
Kutak atas manunjukakan wabah di sabuting garumbung wayah sapalih urang tajangkit (ditunjukakan lawan kalir habang) wan sisanya wigas, tagal kada taguh (ditunjukakan lawan kalir biru); panyakit ngini manjangkit bibas banar ka sabarataan garumbung. Kutak tangah manunjukakan garumbung lawan sapalih urang sudah taguh (ditunjukakan lawan kalir kuning); bubuhannya nang kada taguh pacangan tajangkit, sadangakan urang nang taguh kada tajangkit. Di kutak bawah, sapalih ganal garumbung sudah taguh; hal ngini mancagah panyakit manjangkit sacara ligar, tamasuk manjangakit ka urang nang balum taguh. Dalam dua kaadaan pamulaan, sapalih ganal urang wigas nang kada taguh jadi tajangkit, sadangakan wayah kaadaan pauncitan, wastu saparapat matan urang wigas nang kada taguh jadi tajangkit.

Kataguhan garumbung atawa katadaan garumbung (basa Inggris: herd immunity) adalah sabuting bantuk palindungan kada langsung matan panyakit manjangkit nang tajadi wayah sapalih ganal garumbung jadi taguh tahadap jangkitan, kawa malalui jangkitan sabalumnya, jadi urang nang kada taguh umpat talindungi.[1][2] Dalam garumbung nang sapalih ganal urangnya baisi kataguhan (bubuhannya ngini kada mungkin baumpat di pajangkitan panyakit), rantai jangkitan kamungkinan ganal taganggu jadi panjangkitan panyakit pacangan tamandak.[3] Sasain ganal urang nang taguh dalam sabuting garumbung, sasain halus kamungkinan urang nang kada taguh cagar bajapaian lawan urang tajangkit. Hal ngini cagar mambantu malindungi urang nang kada taguh matan jangkitan.[1]

Sasaurang kawa jadi taguh lawan cara wigas matan jangkitan sabalumnya atawa malalui pamaksinan.[3] Sapalih urang kada kawa jadi taguh marga alasan kawigasan, kaya imunodefisiensi atawa imunosupresi, jadi gasan urang-urang kaya ngini, kataguhan garumbung adalah cara palindungan nang liwar panting.[4][5] Imbah ambang atawa angka tatantu tacapai, kataguhan garumbung cagar mahilangakan panyakit matan sabuting garumbung sacara batahap.[5] Pahilangan panyakit ngini, lamun tajadi di sabarataan dunia, kawa mangurangi jumlah jangkitan jadi nul sacara tatap, nang disambat pamusnahan atawa pambarantasan panyakit.[6] Kataguhan garumbung nang dibantuk malalui pamaksinan tajadi di pambarantasan variola wayah tahun 1977 wan baumpat tahadap pangurangan frekuensi panyakit lainnya.[7] Kataguhan garumbung kada balaku gasan sabarataan panyakit wan wastu gasan panyakit nang sipatnya manjangkit, yaitu panyakit nang kawa dijangkitakan matan saikung urang ka urang lain.[5] Tetanus, misalnya, basipat manjangkit, tagal kada manjangkit, jadi kataguhan garumbung kada balaku.[4]

Kataguhan garumbung diakui sawagai kajadian nang tajadi sacara alami wayah 1930-an, wayah dijanaki lamun imbah sapalih ganal anak jadi taguh lawan karumut, jumlah jangkitan puga sakalinya manurun gasan pahadangan waktu, tamasuk di antara kakanakan nang rantan.[8] Matan wayah ngitu, pamaksinan awam digawi gasan mamicu timbulnya kataguhan garumbung wan tabukti bakulih mancagah panyabaran banyak panyakit manjangkit.[9] Panampikan lawan pamaksinan mangganggu timbulnya kataguhan garumbung wan mamungkinakan panyakit nang sabujurnya kawa dicagah tatap ada atawa cungul pulang di masarakat nang baisi tingkat pamaksinan nang kada mumpuni.[10][11][12]

Polio wan difteri adalah cuntuh panyakit nang samustinya sudah hilang, tagal cungul pulang di Indunisia marga kalalaian wan sikap antipaksin.[13] Di Aceh, wastu 8% anak nang dipaksin MR (measles and rubella - karumut wan karumut jerman), samantara tujuan pamarintah adalah 95% pamaksinan hanyar kawa tabantuk kataguhan garumbung.[14]

Kataguhan garumbung wayah pandimi Covid-19[babak | babak asal-mulanya]

Kataguhan garumbung lawan Covid-19 diujutakan lawan malindungi urang malalui pamaksinan, lain lawan mambiarakan masarakat tajangkit ulih patogen panyabab panyakit. Vaksin malatih sistim kataguhan awak gasan maulah protein nang malawan panyakit, nang dipinandui sawagai 'antibodi', kaya nang pacangan tajadi wayah sasaurang tajangkit sabuah panyakit. Vaksin bagawi kadada maulah saurang garing wan tajangkit sabuah pirus. Urang nang dipaksin dilindungi matan sabuting panyakit nang manjangkitakan patogen, hal ngitu pacangan mamagat rantai pajangkitan.[15]

Gasan mancapai kataguhan garumbung lawan aman wayah pandimi Covid-19, sapalih ganal garumbung masarakat parlu dipaksin gasan manurunakan jumlah kasabarataan pirus nang kawa manyabar di sabarataan garumbung. Salah sabuting tujuan maupayaakan kataguhan garumbung adalah gasan manjaga garumbung rantan nang kada kawa dipaksin (misalnya marga kaadaan kawigasan kaya tanggalan alergi lawan paksin) aman wan talindungi matan panyakit ngitu.[15]

Jujuhutan[babak | babak asal-mulanya]

  1. ^ a b Fine, P.; Eames, K.; Heymann, D. L. (1 April 2011). "'Herd immunity': A rough guide". Clinical Infectious Diseases. 52 (7): 911–16. doi:10.1093/cid/cir007. PMID 21427399. 
  2. ^ Gordis, L. (14 November 2013). Epidemiology. Elsevier Health Sciences. hlm. 26–27. ISBN 978-1455742516. Diakses tanggal 29 March 2015. 
  3. ^ a b Merrill, R. M. (2013). Introduction to Epidemiology. Jones & Bartlett Publishers. hlm. 68–71. ISBN 978-1449645175. Diakses tanggal 29 March 2015. 
  4. ^ a b "Herd Immunity". Oxford Vaccine Group, University of Oxford. Diakses tanggal 12 December 2017. 
  5. ^ a b c Somerville, M.; Kumaran, K.; Anderson, R. (19 January 2012). Public Health and Epidemiology at a Glance. John Wiley & Sons. hlm. 58–59. ISBN 978-1118308646. Diakses tanggal 29 March 2015. 
  6. ^ Cliff, A.; Smallman-Raynor, M. (11 April 2013). Oxford Textbook of Infectious Disease Control: A Geographical Analysis from Medieval Quarantine to Global Eradication. Oxford University Press. hlm. 125–36. ISBN 978-0199596614. Diakses tanggal 29 March 2015. 
  7. ^ Kim, T. H.; Jonhstone, J.; Loeb, M. (September 2011). "Vaccine herd effect". Scandinavian Journal of Infectious Diseases. 43 (9): 683–89. doi:10.3109/00365548.2011.582247. PMC 3171704alt=Dapat diakses gratis. PMID 21604922. 
  8. ^ *Hinman, A. R.; Orenstein, W. A.; Papania, M. J. (1 May 2004). "Evolution of measles elimination strategies in the United States". The Journal of Infectious Diseases. 189 (Suppl 1): S17–22. doi:10.1086/377694. PMID 15106084. 
    *Sencer, D. J.; Dull, H. B.; Langmuir, A. D. (March 1967). "Epidemiologic basis for eradication of measles in 1967". Public Health Reports. 82 (3): 253–56. doi:10.2307/4592985. JSTOR 4592985. PMC 1919891alt=Dapat diakses gratis. PMID 4960501. 
  9. ^ Garnett, G. P. (1 February 2005). "Role of Herd Immunity in Determining the Effect of Vaccines against Sexually Transmitted Disease". The Journal of Infectious Diseases. 191 (Suppl 1): S97–106. doi:10.1086/425271. PMID 15627236. 
  10. ^ Quadri-Sheriff, M.; Hendrix, K. S.; Downs, S. M.; Sturm, L. A.; Zimet, G. D.; Finnell, S. M. (September 2012). "The role of herd immunity in parents' decision to vaccinate children: a systematic review". Pediatrics. 130 (3): 522–30. doi:10.1542/peds.2012-0140. PMID 22926181. 
  11. ^ Dubé, E.; Laberge, C.; Guay, M.; Bramadat, P.; Roy, R.; Bettinger, J. (August 2013). "Vaccine hesitancy: an overview". Human Vaccines & Immunotherapeutics. 9 (8): 1763–73. doi:10.4161/hv.24657. PMC 3906279alt=Dapat diakses gratis. PMID 23584253. 
  12. ^ Ropeik, D. (August 2013). "How society should respond to the risk of vaccine rejection". Human Vaccines & Immunotherapeutics. 9 (8): 1815–18. doi:10.4161/hv.25250. PMC 3906287alt=Dapat diakses gratis. PMID 23807359. 
  13. ^ Islamic anti-vaxxers undermine efforts to prevent diphtheria outbreak in Indonesia
  14. ^ The World’s First Anti-Vax Fatwa Has Been Issued. Here’s What It Did
  15. ^ a b "Coronavirus disease (COVID-19): Herd immunity, lockdowns and COVID-19". www.who.int (dalam bahasa Inggris). Diakses tanggal 2021-03-19.