Kaji masarakat

Tumatan Wikipidia Banjar, kindai pangatahuan

Kaji masarakat atawa Sosiologi marupakan salah sabuting cikang ilmu nang fokus maampah ka kaji masarakat. Kaji masarakat rancak disambat Sosiologi nang baasal matan kata Latin socius nang bamakna "kawan" wan kata Yunani logos nang bamakna "kata" atawa "bapandir". Jadi Sosiologi bamakna "bapandir ihwal masarakat".[1]

Makna manurut ahli[babak | babak asal-mulanya]

Bubuhan ahli banyak mamaknaakan kaji masarakat lawan bamacam ihwal, nang ngini makna kaji masarakat manurut sapalih ahli:

  • Pitirim Sorokin: kaji masarakat marupakan ilmu nang manahapi tiga ihwal; raraitan wan pangaruh timbal balik antara macam gajala susial (nang kaya gajala ikunumi lawan ugama, kulawarga wan ahlak, hukum lawan ikunumi, garak masarakat lawan pulitik, wan nang raraitan lainnya), raraitan wan pangaruh timbal balik antara gajala susial wan gajala lain susial (kaya gajala giugrapis, biulugis, wan sawagainya), sarta caciri umum samunyaan janis gajala-gajala susial.
  • Roucek wan Warren: kaji masarakat marupakan ilmu nang manahapi raraitan manusia wan galambangnya.
  • William F. Ogburn wan Meyer F. Nimkoff: kaji masarakat marupakan panalitian sacara ilmiah maampah ka pamandiran urang-urang wan kulihannya yaitu galambang susial.
  • J. A. A. van Doorn wan C.J. Lammers: kaji masarakat marupakan ilmu pangatahuan ihwal struktur-struktur wan prusis-prusis kamasarakatan nang basipat magun.
  • Selo Soemardjan wan Soelaeman Soemardi: kaji masarakat ilmu nang manahapi struktur susial wan prusis susial, taumpat di dalamnya paubahan-paubahan susial.[1]

Sipat[babak | babak asal-mulanya]

Sipat-sipat hakikat matan kaji masarakat adalah:

  • Kaji masarakat marupakan ilmu susial lain ilmu pangatahuan alam atawa ilmu pangatahuan karuhanian.
  • Kaji masarakat lain disiplin nang nurmatip tagal marupakan disiplin nang batumbung, artinya kaji masarakat manikasi surang apa nang tarjadi wayahini lain manganai apa tarjadi wan mustinya tarjadi
  • Kaji masarakat ilmu pangatahuan murni wan lain ilmu pangatahuan digawi (applied science).
  • Kaji masarakat ilmu pangatahuan nang bahahar lain ilmu pangatahuan nang konkret.
  • Kaji masarakat batujuan gasan mengulihi pangartian-pangartian wan pola umum.
  • Kaji masarakat ilmu pangatahuan nang empiris wan rasiunal.
  • Kaji masarakat ilmu pangatahuan nang umum lain ilmu pangatahuan nang khusus.[1]

Kekeran[babak | babak asal-mulanya]

Sama nang kaya ilmu susial nang lain, kekeran kaji masarakat adalah masarakat ngitu surang nang dijanaki matan buncu raraitan antarmanusia wan prusis nang cungul matan raraitan manusia di dalam masyarakat.[1]

Sajarah[babak | babak asal-mulanya]

Haratan abad ka-19, saikung harat filsafat asal Parancis bangaran Auguste Comte manulis buku-buku nang mambahas pamarakan-pamarakan umum gasan mangkaji masarakat. Inya manyambat ilmu pangatahuan baisi diritan tartantu sasuai lawan akal nang rasuk, wan saban panalitian digawi musti malingkangi tatahapan tartantu gasan imbahnya maampah ka tahap pauncitan, yaitu tahap ilmiah. Inya baanggapan bahwa kaji masarakat; piduhal, gajala, hudah ka tahap uncit, tahap ilmiah, maraga ngitu inya bapadah sakira samunyaan panalitian maampah ka masarakat dinaikakan jadi ilmu nang badiri surang.[1]

Manurut Comte, kaji masarakat marupakan ilmu pangatahuan kamasarakatan umum nang marupakan kulihan pauncitan parkambangan ilmu pangatahuan, maraga ngitu kaji masarakat sasuai lawan kamajuan-kamajuan nang hudah dicapai ilmu pangatahuan nang lain.[1]

Imbahnya Comte manyambat bahwa kaji masarakat musti sasuai lawan panjanakan wan kada kakiraan-kakiraan maampah ka masarakat wara. Kulihan matan panjanakan ngitu didiritakan basimpun wan bacara, tagal Comte kada marinciakan kayapa cara manilai kulihan matan panjanakan ngtu tadi. Ranaknya ilmu kaji masarakat, tacatat pas 1842, haratan Comte manaiakan danul pauncitan matan bukunya nang bajudul Positive-Philosophy.[1]

Wayah abad ka-20, kaji masarakat barkambang baracap di nagara nang kaya; Parancis, Jarman, wan Amirika Sarikat, tagal ampah parkambangannya balain surang-surang.[1]

Pangaranan[babak | babak asal-mulanya]

Saikung harat filsafat wan harat tapakur kamasarakatan matan Inggris, John Stuart Mill mamadahakan ngaran "ethology" gasan ngaran ilmu pangatahuan kaji masarakat, tagal ngaran ngini kada suah dipinandui di wayah-wayah nang di hadap.[1]

Imbah Herbert Spencer mangambangakan suatu sistematika panalitian masarakat di bukunya nang bajudul Principles of Sociology sapalih abad imbahnya, istilah sosiologi jadi labih dipinandui wan maraga inya jua ilmu kaji masarakat jadi barkambang baracap.[1]

Tukuh[babak | babak asal-mulanya]

Tukuh-tukuh kaji masarakat banyak bantar di danul nagara Irupa wan Amirika, nang kaya Auguste Comte, (Parancis), Herbert Spencer (Inggris), Karl Marx (Jarman), Vilfredo Pareto (Italia), Pitirim A. Sorokin (Rusia), Max Weber (Jarman), Steinmetz (Walanda), Charles Horton Cooley (Amirika Sarikat), Lester F. Ward (Amirika Sarikat) wan tukuh-tukuh lainnya.[1]

Mazhab kaji masarakat[babak | babak asal-mulanya]

Pitirim Sorokin di dalam bukunya nang bajudul Contemporary Sociological Theories mambagi mazhab-mazhab di ilmu kaji masarakat, ngini mazhab nang inya bagi:

  • Mechanistic school
  • Synthetic and Geographic School of Le Play
  • Geographical School
  • Biological School
  • Bio-Social School
  • Bio-Psychological School
  • Sociologist School
  • Psychological School
  • Psycho-Sociologistic School.[1]

Parkambangan ilmu kaji masarakat di Indunisia[babak | babak asal-mulanya]

Wayah panambayan ilmu kaji masarakat di Indunisia[babak | babak asal-mulanya]

Walau sabujurnya, bubuhan pangarang wan pambakal Indunisia balum suah malajari tiuri-tiuri purmal kaji masarakat sawagai ilmu pangatahuan, tagal banyak matan bubuhannya hudah maumpatakan unsur-unsur kaji masarakat ka dalam ajaran buhannya, sawagai cuntuh Sri Paduka Mangkunegoro IV matan surakarta lawan ajaran Wulang Reh nang maajarakan tata raraitan bubuhan masarakat Jawa nang baasal matan kalumpuk nang balain. Ajaran ngini banyak danul ilmu kaji masarakat kususnya danul raraitan antar kalumpuk wan kalumpuk lainnya (intergroup relations).[1]

Lain pada ajaran matan Sri Paduka Mangkunegoro IV, ada jua tukuh lain nang kaya Ki Hadjar Dewantara, nang marupakan urang nang maandak dasar-dasar pandidikan nasiunal di Indunisia, jua manyumbang ka parkambangan ilmu kaji masarakat Indunisia, nang kaya kunsipnya manganai kapambakalan wan kakulaan Indunisia nang dipraktikakan dalam urganisasi pandidikan Taman Siswa.[1]

Ada jua urang-urang Walanda, kaya Snouck Hurgronje, C. van Vollenhoven, ter Haar, Duyvendak nang tulisan-tulisannya baisi danul-danul ilmu kaji masarakat nang dipakai wan dihantat sacara ilmiah, tagal magun tikas ilmu kaji masarakat sawagai ilmu patulung, lain ilmu nang badiri surang.[1]

Baalih ka danul pandidikan rasmi, Sakulah Tinggi Hukum (Rechtshogeschool) di Jakarta pas wayah ngitu nang marupakan sabuting kampus nang ada sabalum perang dunia ka-2 jua maumpatakan kuliah-kuliah kaji masarakat di Indunisia. Tagal, ilmu kaji masarakat magun jadi pamurna gasan mata palajaran ilmu hukum. Tukang ajari jua kada sarjana kusus ilmu kaji masarakat maraga wayah ngitu kadada urang nang kusus di ilmu kaji masarakat baik ngitu di Indunisia atawa Walanda. Ilmu kaji masarakat nang dilajari wayah ngitu jua kabanyakan basipat filsafat susial wan tiuritis, nang mamakai buku kulihan Alfred Vierkandt, Leopold von Wiese, Bierens de Haan, Steinsmetz wan lainnya sawagai acuannya.[1]

Wayah tatahun 1934/1935 kuliah kaji masarakat di Sakulah Tinggi Hukum kadada maraga wayah ngitu bubuhan guru ganal nang mamingkuti tanggung jawab mandirit daptar kuliah baisi pandapat kaji masarakat kada parlu dimasukakan maraga kadada raraitan lawan palajaran hukum. [1]

Kaji masarakat di Indunisia imbah Parang Dunia kadua[babak | babak asal-mulanya]

Imbah pruklamasi kamardikaan Indunisia wayah tanggal 17 Agustus 1945, saikung sarjana Indunisia, Soenario Kolopaking, panambayannya malajari kuliah kaji masarakat wayah tahun 1948 di Akademik Ilmu Politik di Yogyakarta (nang imbahnya dilebur ka dalam Universitas Gadjah Mada, nang imbahnya pulang jadi Fakultas Sosial wan Politik). Di sakulah ngitu jua, kaji masarakat dikuliahakan sawagai ilmu pangatahuan di jurusan pamarintahan dalam nagara, raraitan luar nagara wan publisistik. [1]

Mulai tahun 1950 nang dibukanya kasampatan gasan mahasiswa balajar kuliah di luar nagara maulah banyak urang Indunisia nang mandalami pangatahuannya ka kaji masarakat, ada jua nang balajar ilmu ngitu sacara kusus. Batambahnya urang-urang nang cangkal balajar kaji masarakat manunjul gasan barkambangnya ilmu kaji masarakat wan jua mairit parubahan dalam sipat wan kaji masarakat di Indunisia.[1]

Buku kaji masarakat nang mamakai Basa Indunisia hudah mulai dinaiakan satahuan imbah pacahnya revolusi fisik, yaitu Sosiologi Indonesia nang ditulis ulih Djody Gondokusumo nang baisi palihan makna matan kaji masarakat nang tiuri wan basipat sawagai filsafat.[1]

Kira-kira tahun 1950, ada pulang buku kaji masarakat bajudul Sosiologi nang dinaikakan Bardosono, nang sabujurnya catatan nang ditulis mahasiswa nang mandangari palajaran kaji masarakat matan guru ganal nang tagal kada disambat ngarannya dalam buku ngitu.[1]

Imbahnya ada jua buku bajudul Sosiologi untuk Masyarakat Indonesia nang ditulis ulih Hassan Shadily. Buku ngini marupakan buku palajaran panambayan di dalam Basa Indunisia nang baisi bahan-bahan kaji masarakat nang pahanyarnya. [1]

Jujuhutan[babak | babak asal-mulanya]

  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Soekantro, Soerjono; Sulitstyowati, Budi (2019). Sosiologi Suatu Pengantar. Depok: PT RAJAGRAFINDO PERSADA. hlm. 3–51. ISBN 978-979-769-577-4.