Capil ka isi

Gambut

Tumatan Wikipidia Banjar, kindai pangatahuan
Bog, lahan gambut di Transilvania

Gambut adalah jenis tanah nang tabantuk matan akumulasi sisa-sisa tumbuhan nang satangah marusak; karana ngitu, kandungan bahan organiknya tinggi.[1] Tanah nang tabantuk di lahan basah ngini disambat dalam basa Inggris sabagai peat; wan lahan basar di babagai bagian dunia dipinandui lawan bamacam ngaran kaya bog, moor, muskeg, pocosin, mire, wan lain-lain. Istilah "gambut" sorang diserap matan basa daerah Banjar.

Sabagai bahan organik, gambut kawa digunaakan sabagai sumbar energi. Volume gambut di saluruh dunia dikira-kira sabanyak 4 triliun m³, mancakup wilayah sakitar kurang labih 3 juta km2 atawa sakitar 2% dari laweh daratan di dunia, wan mangandung potensi energi sakitar 8 miliar terajoule.[2]

Pambantukan gambut

[babak | babak asal-mulanya]
Panambangan tanah gambut di Frisia Timur, Jerman

Gambut tabantuk pas bagian-bagian tumbuhan nang gugur tahalangi panyabuhannya, biasanya di lahan-lahan nang basah, lantaran kadar kaasaman nang tinggi atawa kondisi anaerob di perairan setempat. Kada heran amun kabanyakan tanah gambut tadiri dari serpihan wan potongan-potongan sisa tumbuhan, daun, ranting-ranting, daun-daun, bahkan kayu-kayu ganal, nang balum habis-habisan marusak. Kadang-kadang ditamukan jua, karena kurangnya oksigen basifat manghambat dekomposisi, sisa-sisa bangkai binatang wan kararangga nang jua tasimpan di dalam lapisan-lapisan gambut.

Lazimnya di dunia, disambat sabagai gambut amun kandungan bahan organik di dalam tanah mancapai labih matan 30%; tagal hutan rawa gambut di Indunisia umumnya baisi kandungan mancapai labih matan 65% wan kadalamannya mancapai labih matan 50 cm. Tanah lawan kandungan bahan organik antara 35-65% jua biasa disambat muck.[1]

Panambahan lapisan-lapisan gambut wan derajat panyusutan (humifikasi) taganal bagantung lawan komposisi gambut wan intensitas panggenangan. Gambut nang tabantuk di kondisi nang sangat basah akan kurang terdekomposisi, dan dengan demikian akumulasi nya relatif hancap, dibandingakan lawan gambut nang tabantuk di lahan-lahan nang lebih kering. Sifat-sifat ini mamungkinakan buhan ahli iklim manggunaakan gambut sabagai indikator parubahan iklim di masa lalu. Demikian jua, malalui analisis kapada komposisi gambut, tarutama tipe wan jumlah panyusun bahan organiknya, ahli arkeologi kawa mangkonstruksi gambaran ekologi di zaman purba.

Dalam kondisi nang pas, gambut jua marupakan tahap pamulaan pambentukan batu bara. Gambut bog nang hanyar, tabantuk di wilayah lintang tinggi di akhir Zaman Es tarakhir, sakitar 9.000 tahun nang lalu. Gambut ini masih tarus maningkat kandelnya lawan laju babarapa milimeter satahun. Tapi, rupa bumi diyakini tabantuk sakitar 360 juta tahun nang lalu; wan wahini mangandung sakitar 550 Gt karbon.[3]

Gambut sabagai sumber energi

[babak | babak asal-mulanya]

Gambutnya empuk dan mudah ditekan. Pas ditekan, kandungan banyu di dalam gambut kawa dipaksa kaluar. Bila dikeringakan, gambut kawa dipakai sabagai bahan bakar sumber energi. Rumput adalah bahan akar penting di nagara-nagara di mana pohon langka kaya Irlandia wan Skotlandia, sacara tradisional rumput dipakai gasan bamasak wan pamanas rumah tangga. Sacara moderen, gambut dipanen dalam skala industri wan dipakai gasan bahan bakar pembangkit listrik. Pembangkit listrik tanaga gambut pangganalnya ada di Finlandia (Toppila Power Station) nang baukuran 190 MW.[4]

Gambut di Indunisia

[babak | babak asal-mulanya]

Luas lahan gambut di Sumatera dikira-kira berkisar antara 7,3 sampai 9,7 juta hektare atawa kira-kira saparampat luas lahan gambut di saluruah wilayah tropika. Manurut kondisi wan sipatnya, gambut di sini kawa dibedakan atas gambut topogen wan gambut ombrogen.[1]

Gambut topogen adalah lapisan tanah gambut nang tabantuk karana genangan banyu nang tahalang drainasinya di tanah-tanah cekung di balakang pantai, di pedalaman atawa di pagunungan. Gambut jenis ngini umumnya kada talalu dalam, sampai sakitar 4 m haja, kada asam wan relatif subur; lawan zat hara nang baasal matan lapisan tanah mineral di dasar cekungan, banyu sungai, sisa-sisa tumbuhan, wan banyu hujan. Gambut topogen takadang kada banyak ditamui.[1]

Gambut ombrogen labih rancak ditamui, walaupun sabarataan gambut ombrogene dimulai sabagai gambut topogen. Gambut ombrogen labih tuha, umumnya lapisan gambutnya labih tebal, sampai ka dalam 20 m, wan permukaan tanah gambutnya lebih tinggi daripada permukaan sungai nang paraknya. Kandungan unsur hara tanah sangat terbatas, hanya berasal dari lapisan sulfur wan banyu hujan, jadi kada subur. Sungai atawa tatah nang kaluar matan wilayah gambut ombrogen mengalir banyu nang asamnya tinggi (pH 3,0-4,5), baisi banyak asam humus wan warnanya coklat itam kaya warna banyu teh nang pekat. Itulah sababnya sungai-sungai nang kaya itu disambat jua sungai banyu hirang.[1]

Gambut ombrogen kebanyakan tabantuk kada jauh dari pantai. Tanah hudahnya baasal matan tanah nang ditanam bakau nang lalu garing; kandungan garam wan sulfida nang tinggi di tanah itu manyabapakan saikit dihuni ulih mayat-mayat nang marusak. Maka mulailah terbentuk lapisan kabut di atasnya. Panalitian di Sarawak manunjukakan bahwa gambut mulai tabantuk di atas lumpur mangrove sakitar 4.500 tahun nang lalu;[5] pamulaan lawan laju penambangan sakitar 0.475 m/100 tahun (pada kedalaman gambut 10-12 m), tagal imbah itu dikurangi jadi sakitar 0.223 m/100 tahun pada kedalaman 0-5 m[6] Patarnya maningkatnya umur hutan di atas tanah gambut ngini maningkat labih lambat akibat manurunnya kasadiaan hara. Salah satu contoh daerah gambut ngini adalah Kuta Palangka raya, Kalimantan Tengah, dibangun di atas lahan gambut ombrogen.


  1. ^ a b c d e Anwar, J., S.J. Damanik, N. Hisyam, A.J.Whitten. 1984. Ekologi Ekosistem Sumatra. Gadjah Mada Univ. Press. Jogyakarta. Hal 245-251
  2. ^ World Energy Council (2007). "Survey of Energy Resources 2007" (PDF). Diarsipkan dari versi asli (pdf) tanggal 2008-09-10. Diakses tanggal 2008-08-11. 
  3. ^ International Mire Conservation Group (2007-01-03). "Peat should not be treated as a renewable energy source" (PDF). Diarsipkan dari versi asli (pdf) tanggal 2007-06-10. Diakses tanggal 2007-02-12. 
  4. ^ "Salinan arsip". Diarsipkan dari versi asli tanggal 2016-05-16. Diakses tanggal 2011-10-04. 
  5. ^ Wilford, G.E. 1960. Radiocarbon age determinations of Quaternary sediments in Brunei and north east Sarawak. British North Borneo Geol. Survey Ann. Rep.
  6. ^ Anderson, J.A.R. 1964. The structure and development of peat-swamps of Sarawak and Brunei. J. Trop. Geog. 18:7–16.

Jujuhutan luar

[babak | babak asal-mulanya]