Ulin

Tumatan Wikipidia Banjar, kindai pangatahuan
?Ulin

Satatus palastarian
Klasifikasi ilmiah
Karajaan: Plantae
(tidak termasuk) Magnoliids
Ordo: Laurales
Famili: Lauraceae
Genus: Eusideroxylon
Spesies: E. zwageri
Nama binomial
Eusideroxylon zwageri
Teysm. & Binnend.

Ulin (Eusideroxylon zwageri) atawa disambat jua lawan bulian atawa kayu wasi adalah puhun bakayu nang marupakan tanaman khas Kalimantan[1]. Ulin adalah janis puhun asli Indunisia (indigenous tree species) nang digulungkan ka dalam suku Lauraceae. Ulin baisi tinggi puhun umumnya 30–35 mitir, diamitir sapancau dada (dbh) 60–120 cintimitir. Batang cagat babanir, tajuk babantuk bulat wan rapat sarta baisi pacabangan nang mandatar.[2]

Sudah didapati ampat buting varietas ulin di Kalimantan Barat yang dibidakan sasuai paidah wan warna batang yaitu:[3]

  1. Ulin tandu lawan warna batang suklat kehabangan;
  2. Ulin lilin lawan batang suklat kadap;
  3. Ulin tambaga lawan warna batang kakuningan;
  4. Ulin kapur lawan warna batang suklat anum.

Ulin tandu, lilin wan tambaga biasanya digunakan gasan pundasi bangunan wan lantai. Ulin kapur marupakan sabuting ulin nang nyaman dibalah sahingga pas gasan bahan baku atap sirap.[3]

Murpulugi[babak | babak asal-mulanya]

Ulin tamasuk janis puhun ganal nang tingginya kawa mancapai 50 mitir lawan diamitir sampai 120 cintimitir. Puhun ngini tumbuh matan dataran randah sampai dataran nang tingginya 400 mitir.[4]

Ulin umumnya tumbuh pada katinggian 5–400 mitir di atas pamukaan laut lawan midan datar sampai piri, tumbuh bahamburan atawa beramian dalam hutan campuran tapi jarang banar didapati di habitat rawa-rawa. Kayu Ulin jua tahan lawan parubahan suhu, kalambaban, wan pengaruh air laut sahingga sipat kayunya liwar barat wan karas.[5] Balainan jua lawan papuhunan nang lain, wan dikerubuti jalur jalan mambulat matan kayu ulin.[6] Di subalah bawah puhun ulin didapati bagian nang balubang.[6]

Panyabaran[babak | babak asal-mulanya]

Ulin tumbuh dangan baik di hutan tarupis nang basah, pada tanah nang kada tacalap lawan banyu hingga katinggian 500–625 mdpl, di dairah datar parak sungai wan cabang-cabang sungai, dairah bagalumbang hingga burit bukit. Tanah tampat tumbuh ulin umumnya bapasir dangan pH wan unsur hara makru (N, P, K) nang randah.[7] Ulin adalah janis puhun hutan nang mahasilakan kayu banilai ikunumi nang tinggi, sacara alami hanya didapati di Sumatra bagian Timur wan Salatan, Pulau Bangka wan Balitung, Kalimantan, Kapulauan Sulu dan Pulau Palawan di Pilipina.[8]

Di Sumatra Salatan puhun ulin tumbuh pada tanah-tanah nang mampunyai tikstur lampung liat bapasir lawan kesuburan tanah nang randah.[9]

Kagairan[babak | babak asal-mulanya]

Papintaan kayu ulin samakin maningkat sairing dangan laju patambahan panduduk wan pasatnya pambangunan gadung wan parumahan. Kundisi ngini maancam kalastarian puhun ulin, karana sumbir bahan baku kayu ulin hanya diambil matan hutan alam tanpa mampahatikan kalastariannya. Putinsi kayu ulin pada awalnya cukup ganal wan nyaman didapati di hutan, namun pas wahini sudah bangalih karana samakin sadikit bahkan pada baberapa tampat sudah langka wan ngalih didapati.[10]

Kunsirpasi[babak | babak asal-mulanya]

Pambibitan wan pananaman, baik in situ maupun ex situ talah dilakukan di baberapa dairah di Kalimantan wan Sumatra.[11] Lain daripada ngintu, di luar Pulau Sumatra wan Kalimantan janis puhun ulin jua didapati di Arboretum Pusat Penelitian dan Pengembangan Hutan dan Konservasi Alam Bogor wan di Hutan Penelitian Sumberweringin Bondowoso, Jawa Timur.[11]

Jujuhutan[babak | babak asal-mulanya]

  1. ^ Situs viva Borneo: Saatnya Melindungi Kayu Ulin Archived 2010-06-12 at the Wayback Machine diakses 13 Mei 2010
  2. ^ Yusliansyah, Effendi, E., Ngatiman, Sukanda, Ernayati dan Wahyuni, T. 2004. Status litbang ulin (Eusideroxylon zwagery Teisjm & Binn). Balai Penelitian dan Pengembangan Kehutanan Kalimantan. Samarinda.
  3. ^ a b Heyne, K. 1987. Tumbuhan berguna Indonesia II. Badan Litbang Kehutanan, Depertemen Kehutanan, Jakarta.
  4. ^ Kompas 19 juli 2009: Kayu Ulin Jadi Objek Wisata di Palangkaraya diakses 13 Mei 2010
  5. ^ Taman Bacaan Bastari Samarinda:Mengenal Kayu Ulin Archived 2010-06-12 at the Wayback Machine diakses 13 Mei 2010
  6. ^ a b Situs Kidnesia: Pohon Ulin diakses 13 Mei 2010
  7. ^ Sidiyasa, K., Atmoko, T., Ma'ruf, A. dan Mukhlisi. 2013. Keragaman morfologi, ekologi, pohon induk dan konservasi ulin (Eusideroxylon zwageri Teijsm. et Binnend.) di Kalimantan. Jurnal Penelitian Hutan dan Konservasi Alam. Vol 10. No. 3: 241-254
  8. ^ Sidiyasa, K. 2011. Sebaran, potensi dan pengelolaan ulin di Indonesia. Prosiding Lokakarya Nasional Status Konservasi dan Formulasi Strategi Konservasi Jenis-Jenis Pohon Yang Terancam Punah (Ulin, Eboni dan Michelia). Kerjasama Puslitbang Konservasi dan Rehabilitasi dengan ITTO PD 539/09 Rev.1 (F), Bogor.
  9. ^ Nugroho, A.W. 2006. Karakteristik tanah pada sebaran ulin di Sumatra dalam mendukung konservasi. Makalah Penunjang pada Ekspose Hasil-hasil Penelitian. Konservasi dan Rehabilitasi Sumberdaya Hutan. Padang.
  10. ^ Wahjono, D dan Imanuddin, R. 2011. Sebaran, potensi dan pertumbuhan/riap ulin (Eusideroxylon zwagery Teisjm & Binn.) di hutan alam bekas tebangan di Kalimantan. Prosiding Lokakarya Nasional Status Konservasi dan Formulasi Strategi Konservasi Jenis-Jenis Pohon Yang Terancam Punah (Ulin, Eboni dan Michelia). Kerjasama Puslitbang Konservasi dan Rehabilitasi dengan ITTO PD 539/09 Rev.1 (F), Bogor.
  11. ^ a b Hakim, L., Prastyono dan Syakur, A. 2005. Eksplorasi ulin di Kalimantan untuk konservasi Exsitu. Jurnal Penelitian Hutan Tanaman. Puslitbang Hutan Tanaman, Bogor Vol. 2 No.1.