Skeptisisme

Tumatan Wikipidia Banjar, kindai pangatahuan

Skeptisisme adalah paham yang meyakini segala hal bersifat tidak pasti (maraguakan, mancurigaakan), misalnya: kangalihan ngitu sudah banyak maulah sakiptisisma tahadap kasanggupan dalam mamandirakan gajulak hubungan antarabangsa. Manurut Kamus Besar Bahasa Indonesia, skeptis artinya kada tapi parcaya, raragu (tahadap kamungkatan ajaran, wan sabagainya), misalnya: paharitan wan pangalaman dijadiakan urang baparangai sinis wan sakiptis. Jadi sacara umum sakiptisisma adalah kakadaparcayaan atawa karaguan sasaurang lawan sabuting hal nang balum tantu ngitu bujur. Tom Friedman matan New York Times manyambat bahua sakiptis adalah sikap gasan salalu manakuni sabarataan hal, maraguakan apa nang ditarima, wan mawaspadai lawan sabarataan kapastian supaya kada kawa dibunguli. Saurang nang sakiptis pacangan manyambat: "Ku tangguh ngitu kada bujur. Kaina kupariksa."[1]

Dalam pamakaian saban hari sakiptisisma kawa baarti:

  1. Sabuting sikap karaguan atawa dispusisi gasan karaguan nang baik sacara umum atawa manuju upjik tatantu
  2. Duktrin nang bujur ilmu pangatahuan atawa ada di wilayah tatantu nang masih kada pasti, atawa
  3. Mituda ditangguhakan patimbangan, karaguan sistimatis, atawa karitik nang karaktaristik sakiptis (Merriam-Webster).

Dalam pilsapat, sakiptisisma marujuk ka maknan husus atawa sabuting hal atawa matan babarapa unjut janak. Tamasuk unjut janak tantang:

  1. Sabuting patakunan,
  2. Mituda mandapatakan pangatahuan malalui karaguan sistimatis wan batarusan dicik,
  3. Kasambarangan, rilatipitas, atawa subjiktipitas, matan nilai-nilai mural,
  4. Kadikitan pangatahuan,
  5. Mituda intaliktual kahati-hatian wan patimbangan nang ditangguhakan.

Sajarah[babak | babak asal-mulanya]

Pamulaannya skeptisime kadalah marupakan sabuting aliran yang jelas, malainkan sabuting tendensi nang taumum nang hidup tarus sampai uncit wayah Yunani Kuno. Buhannya bapikir bahwa dalam bidang teoritis manusia kada sanggup mancapai kabujuran. Tendensi skeptis ngini sabujurnya jua sudah cungul sejak zaman pra-socrates. Hal ngini kaliatan lawan tiuri metafisika Heracleitos nang manyambat bahwa sabarataan realitas dalam proses manjadi samuaan mangalir, kadada nang tatap. Urang kada kawa malangkah dua kali dalam sungai nang sama.

Pas wayah Abad Pertengahan nang di dalamnya filsafat dikuasai ulih agama Kristiani, ajaran filsafat skeptisisme pas wayah Yunani Kuno kada mandapat tampat lagi, bahkan mandapat serangan matan para filsuf Abad Pertengahan.

Pas wayah zaman modern cungul babarapa filsuf nang kaya Descartes (1596-1650). Skeptikus Descartes barsipat metodis wan dipakai sabagai alat balain lawan skeptikus nang artian bubuhan filsuf-filsuf Yunani Kuno.[2]

Skeptisme manurut Ilmu Pangetahuan[babak | babak asal-mulanya]

Skeptisisme sabagai sabuting pahaman kawa dirunut matan Yunani Kuno. Pamahaman nang kurang labih sacara nyamannya "Kadada nang kawa kita katahui", "Kadada nang pasti", "Aku ragu-ragu.:. Sabuting partakunan nang akan diprutis karana baisi paradoks. Lamun bujur kadada nang kawa dikatahui, matanmana ikam tahu ngitu. Lamun bujur kadada nang pasti, pandiran nintu surang sabuting hal kapastian. Sakadanya inya yakin kalau inya ragu-ragu

Skeptis jua kawa dianggap sabagai sipat. Kadang kita jua malakukakannya tanpa disadar. Haratan kita mandangar bahwa ada kisah kita diculik pucung tantu saja kita mangarutakan kaning. Imbahnya kita kada parcaya langsung, kita anggap isapan jampul haja, urban legend (dongeng), palsu. Urang skeptis kawa mambarii argumen-argumen kabaratan tarhadap kisah nanitu. Mereka maminta bukti, manyudurakan pakta kanapa kisah nintu kada mungkin wan lain sabagainya.

Dangan kata lain maragukan. Sipat skeptis artinya sipat maraguaakan lawan sasuatu. Kada handak manarima lawan mudah apa adanya. Rancak maraguaakan sabuting hal jika kadada bukti nang bujur-bujur jelas. Lamun ada kisah kada langsung managuk kisah nang itu.

Sipat nang kaya ngitu panting hagan Ilmu pangatahuan. Ilmu pangatahuan mamarluakan sabuting kapastian nang akurat karana ngini ilmuwan diharapkan skeptis. Ilmuwan kada bulik langsung parcaya bagitu haja lawan barita, parcubaan, wan lain sabagaianya. Ngini karana mitudi dalam ilmu pangatahuan nang katat.

Lamunnya saurang manyambat sabuting tiuri nang kaya "Naga ngituh ada!". Ilmuwan imbahnya batakun, buktinya nang mana? Ilmu rancak manakunakan bukti, karana ilmu kada bulih nyaman diparcaya. Nginih karana di dunia banyak tukang bunguli wan tukang dusta, ada mereka nang manyambat malihat sabuting hal padahal kadada disana. Ada jua mereka nang marasa malihat sabutng hal padahal sabujurnya kada. Lamun, komunitas ilmuwan handak mamparcayai hal samacam nintu tanpa bukti wan maminta nang lain supaya parcaya, maka ilmu pangatahuan hibak lawan hal-hal nang kada kawa diparcaya kabujurannya.[3]

Skeptisisme manurut filsafat[babak | babak asal-mulanya]

Sikap skeptis adalah sabuting pandirian di dalam epistemologi (filsafat pengetahuan) nang manyangsikan kanyataan nang dikatahui baik ciri-cirinya atawa eksistensinya. Para skeptikus sudah ada haratan zaman yunani kuno, tatapi di dalam filsafat modern, René Descartes adalah parintis sikap ngini dalam metode ilmiah. Kasangsian descartes dalam mitudi kasangsiannya adalah sabuting sikap skeptis, tatapi skeptisisme macam ngitu barsifat metodis, karana tujuan uncitnya adalah hagan mandapatakan kapastian nang kada targoyangkan, nanitu: cogito atawa subjectum sabagai instansi uncit pangatahuan manusia. Di dalam filsafat D.Hume kita manjumpai skeptisme radikal, karana inya kada hanya manyangsiakan hubungan-hubungan kausal, malainkan jua adanya substansi atawa realitas paampihan nang barsipat tatap.

Dalam filsafat klasik, manakuniakan marujuk lawan ajaran manganai "Skeptikoi". Dalam ilmu filsafat, matan nang disambat bahwa mereka "Kadada manyambat nang aap salain pandangan surang haja." (Liddell and Scott). Dalam hal nginih, karaguan filsafati, atawa Pyrrhonisme adalah pusisi filsafat nang harus manangguhakan sabuting kaputusan dalam panyalidikan. Sextus Empiricus, Outlines Of Pyrrhonism, Terjamahan R.G. Bury, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts, 1933, 21

Skeptisisme manurut Agama[babak | babak asal-mulanya]

Dalam agama, manakuniakan marujuk lawan "Keraguan tantang prinsip-prinsip dasar agama (nang kaya kaabadian, pamaliharaan, wan wahyu)." Merriam–Webster. Pandangan nang mirip lamun kada sama lawan Ian G. Barbour, naitu John F. Haught [1995], nang mambagi pandakatan sains wan agama, manjadi pandakatan konflik, pandakatan kontras, pendekatan kontak, wan pendekatan konfirmasi. Hagan nintu, sacara singkat mambahas ampat pamikiran Haught tantang hubungan sains wan agama, sabagai barikut:

Pendekatan Konflik, sabuting kayakinan bahwa pada dasarnya sains wan agama kada kawa dirujukan atawa dipadukan. Artinya banyak pamikir [saintis] nang mamandang bahwa agama kada suah kawa didamaiakan lawan sains. Masing-masing batampat pada pusisi nang beda, sains mauji sabarataan hipotesis wan sabarataan tiurinya badasarakan pangalaman, sadang agama badasarakan kayakinan. Kaum skeptis ilmiah rancak manyambat agama dilandasakan pada asumsi-asumsi apriori atawa "kayakinan", sadang sains kada handak manarima langsung kaya ngitu haja sagala sasuatu sabagai hal nang bujur. Manurut kaum saintis, mamandang agama talalu basandar lawan imajinasi nang liar, sadang sains batumpuk lawan pakta nang kawa dijanaki. Agama talalu emosional, hibak gairah wan subjektif, sadang sains bausah hagan kada mamihak, wan kada talalu bagairah, wan objektif. Jadi, partautan antara kaduanya kada kawa dilakuakan sacara nyaman. Kaduwanya baisi parbidaan mandasar sahingga upaya manyandingakan kaduwanya dalam sabuting "kutak" tantu akan mamicu babarapa parsualan, tautama takait lawan hantupan-hantupan kunsiptual, mitudulugis, ontologis wan ontologis antara ”sains” wan ”agama”. Sacara tagas kawa disambat , bahwa dalam sajarah, sikap "ekspansionis" agama maupun "sains" maindahakan pangaplingan wilayah masing-masing. Kaduwanya ngalih dipaksa bagana dalam kutak-kutak tartantu, tatapi handak mamparluas wilayah signifikansinya ka kutak-kutak nang lain. Maka, harata sabuting "kutak" diganai ulih duwa entitas ngini, tabukalah paluag tarjadinya kunflik antara kaduwanya. .

Pendekatan Kontras, sabuting parnyataan bahwa kadada partantangan nang bujur-bujur, karana agama wan sains mambarii tanggpan tarhadap masalah nang babeda. Banyak ilmuwan wan agamawan [teolog] kadada kulihan adanya partantangan antara agama wan sains. Menurut kubu kontras, ”agama” wan ”sains” babeda banar sahingga sacara akal sihat kada mungkin ada kunflik diantara kaduwanya. Agama wan sains sama-sama absah [valid] masukipun dalam batas ruang panyalidikan haja, mereka sorang nang sudah jalas. Kita kada bulih manilai agama lawan tulak ukur sain, kaya ngitu jua mun sabaliknya. Ulih karana nintu, kaduwanya harus dipisahakan antara satu wan nang lain. Lamunnya agama wan sains sama-sama mancubai hagan manggawi gawian nang sama, nyata haja mareka akan bartantangan. Sains wan agama bujur-bujur baisi tugas-tugas nang kada sama wan tatap manjaga supaya sains wan batampat di wadah dalam yuridiksinya sorang-sorang. Jadi, agama wan sains kada usah mancampuri gawian sabuting sama lain.

Pendekatan Kontak, sabuting padakatan nang maupayaakan dialug, interkasi, wan kamungkinan adanya "panyasuaian" antara sains wan agama, wan tautama maupayaakan cara-cara kayapa sains umpat mampangaruhi pamahaman religius wan teologis. Cara hagan mahubungakan agama lawan sains sabab Haugh, kada purun mambiarakan dunia nginih tapilah-pilah jadi duwa ranah [dikotamik] . Tapi inya jua kada satuju lawan harmuni nang dangkal dalam pandakatan palaburan. Maka manurutnya, pandakatan nginih satuju bahwa sains wan agama jalas beda sacara logis wan lingustik, tatapi dalam dunia nyata, mereka kada kawa dikutaki sacara mutlak, sabagaimana diandaikan ulih kubu pandakatan kontras. Kata nang manakuniakan apakah kawa manggabarakan pusisi pada sabuting klaim, lamun di kalangan nang lain rancak manjalasakan nang manatapakan kakakalan pikiran wan pandakatan hagan manarima atawa maindahakan inpurmasi nang hanya. Individu nang manyambat baisi pandangan katuju batakun rancak disambat skeptis, akan tatapi rancak tarlupakan apakah sikap sacara filsafati nang katuju batakun atawa kakadayakinan sacara empiris sabujurnya malahan ada partakunan sabuting pangakuan.

Lihati jua[babak | babak asal-mulanya]

Referensi[babak | babak asal-mulanya]

  1. ^ Ishwara, Luwi (2007). Catatan-catatan Jurnalisme Dasar. Jl. Palmerah Selatan 26-28 Jakarta 10270: Penerbit Buku Kompas. hlm. 1. ISBN 9789797092023. 
  2. ^ Munir, Misnal (2007-08-15). "Skeptisme dalam Filsafat Barat Sejak Yunani Kuno sampai Abad Modern". Jurnal Filsafat (dalam bahasa Inggris). 1 (1): 3–13. doi:10.22146/jf.31814. ISSN 2528-6811. 
  3. ^ "Skeptisisme dalam Ilmu". Diarsipkan dari versi asli tanggal 2011-10-18. Diakses tanggal 18 Agustus 2015.