Tiwadak

Tumatan Wikipidia Banjar, kindai pangatahuan
Isi buah tiwadak lamun dibilak.
Tiwadak nang handak dijual.

Tiwadak adalah tanaman buah-buahan matan kulaan Moraceae. Bantukan, rasa wan harumnya nangkaya nangka, tagal baunya tamirip durian.

Tanaman ini asalnya matan Asia Tenggara, wan taucir matan banua Tenasserim di Burma, Semenanjung Malaya tamasuk Thailand, wan sepalih Kapulauan Nusantara: Sumatra, Borneo, Sulawesi, Maluku sampai ka Papua, ada juwa tadapat di Jawa bagian barat.

Buah ngini dipinandui urang lawan tiwadak atawa campedak nang baisi ngaran lain targantung dimana kampungnya, bangkong (bentuk liar, Malaysia), baroh (Kep. Lingga dan Johor), nangka beurit (Sunda), nongko cino (Jawa), wan lain-lain.

Pemerian[babak | babak asal-mulanya]

Puhun nang hijau tarus, ganal, tingginya baulih sampai 20 mitiran tagal kabanyakan wastu balasan meter. Tangking wan pucuk lawan rambut halus dan kajung, kecoklatan. Berumah asa ( monoecious).

Daun tipis pina karas kaya kulimbit, balunggai, bulat hintalu tabalik sampai lunjung, 2,5-5 × 5-25 cm, higanya rata ( integer, utuh), lawan pangkal bantukan pasak sampai membulat, duwa hujungnya malancip ( acuminate). Lunggai daun 1-3 cm. Daun penumpu bulat hantalu memanjang, meruncing, berambut kawat, nyaman rontok dan meninggalkan bekas berupa cincin pada ranting.

Kambangnya manyurangan, cungul di katiak daun, lamun di cikang ganal atawa di batang pangganalnya (cauliflory), pada pucuk handap khusus nang berdaun. Karangan kambang jagau berbentuk bongkol kaya gada atawa gelendong, 1 × 3-5,5 cm, hijau calung atawa kekuningan, balunggai 3-6 cm. Bongkol kambang betina berbentuk gada memanjang, lawan bunga-bunga nang tertancap sedalam 1,5 mm dalam poros bongkol dan hagian bebas sekitar 3 mm.

Buting semu majemuk ( syncarp) berbentuk silinder sampai bulat, 10-15 × 20-35 cm, kehijauan, kekuningan sampai kecoklatan, lawan tonjolan piramidal serupa duri lunak nang rapat atawa lungur berpetak-petak lawan mata faset. sesungguhnya adalah perhiasan kambang nang membesar dan menebal, putih kekuningan sampai jingga, manis dan harum, bertekstur lembut, lungur berlendir di ilat dan agak berserat. kada kaya nangka, keseluruhan massa daging buting beserta bunga-bunga steril atawa gagal ( dikenal sabagai nyaman pacul matan poros ( buting semu apabila masak. bigi bulat gipih atawa memanjang, 2-3 cm.