Hajalai

Tumatan Wikipidia Banjar, kindai pangatahuan
Tanaman Hajalai

Hajalai, atawa dalam bahasa Indunisia disambat Hajneli, Jali, atawa Jali-jali. Tanaman ini baisian ngaran lmiah Coix lacrymajobi L. Tanaman ini sabujurnya baisian paluang dimanpaatakan gasan bahan makanan hanyar. Tanaman Hajalai baasal matan ordo Glumifora lawan famili Poaceae.[1]

Hajalai sampai wayah ini balum dibudidayakan ulih masyarakat, tanaman nang kawa kita tamui biasanya tanaman nang hdup liar di alam. Padahal Hajalai salain kawa gasan bahan makanan, kawa jua dimanpaatakan gasan bahan hiasan, dikurasi atawa jua gasan baulah bigi tasbih.[2]

Morfologi[babak | babak asal-mulanya]

Batang, daun lawan buah Hajalai

Tanaman Hajalai bantuknya nang kaya rumpun satahun lawan batang nang cagat lawan ganal. Tinggi batang Hajalai antara 1-3 m, Akar tanaman ini basipat kasar nang maulah ngalih dicabut matan tanah inya tumbuh. Daunnya baandak basilang, halaian daunnya babantuk nang kaya pita baukuran sakitar 1-5 cm.[1] Daun Hajalai samunyaan hujungnya curing, amun diitihi matan pangkal sampai hujung, daun Hajalai kurang labih baisian panjang 60 cm.[2]

Bigi Hajalai nang rancak ditamuakan ada dua macam, ada nang babalang putih ada nang babalang putih bacampur habu ruku.[2] Bigi Hajalai tiksturnya karas, baisian kambang di intangan katiak daun nang paling atas.[3]

Habitat[babak | babak asal-mulanya]

Hajalai baasal matan dairah Asia Timur, tamasuk nang kaya nagara Indunisia sampai India Timur. Tumbuhnya manyabar sampai ka Cina, Mesir, Jerman, Haiti, Hawai, Jepang, Panama, Serawak lawan Philiphina, Taiwan, Amerika lawan Venezuela.[4]

Tanaman Hajalai tamasuk tanamn nang kada ngalih dibudidayakan, sababnya tanaman Hajalai tahan lawan sarangan hama lawan panyakit, tahan hidup di tanah nang kakaringan atawa tanah nang kabanjiran, kawa manyasuaiakan diri lawan kundisi lingkungan nang bamacam-macam.[3]

Manpaat[babak | babak asal-mulanya]

Hajalai sabujurnya mangandung banyak karbohidrat lawan lamak nang tinggi, sababnya Hajalai kawa dijadakan sumbar makanan pilihan nang hanyar, salah sabuting ulahan makanan nang bahannya matan Hajalai ialah bubur Hajalai, makanan ini kawa kita tamuakan di propinsi Jawa Barat.[2]

Bigi Hajalai sacara ukuran kandungan karbohidrat kalah lawan jagung, baras, sorgum, milet atawa barley. Tagal kandungan lamak Hajalai paling tinggi amun dibanding lawan tanaman-tanaman tadi. Kandungan lain nang ada dalam Hajalai yaitu protein, vitamin B1, lawan kalsium. Malihat kandungan nang ada dalam Hajalai, sabujurnya kawa jua digunaakan gasan baulah minyak lamak non kolesterol nang sama kualitasnya kaya minyak zaitun, atawa kawa jua diulah gasan bahan nginuman probiotik (susu asam) atawa yoghurt.[4]

Cuntuh masyarakat nang sudah bahasil mamanpaatakan Hajalai gasan bahan makanan yatu masyarakat di kampung Bojong, di sini Hajalai diulah manjadi rangginang. Manurut kabiasaan, wadai rangginang diulah manggunaakan baras lakatan, tagal masyarakat di kampung ini kawa manyulap Hajalai jadi rangginang. Cara maulahnya, pamulaan bigi Hajalai dibarasihi imbah itu disumap sakitar 15-17 manit sampai bamula lunyut, langkah kadua campur bumbu nang kaya bumbu bapirik, gula, uyah lawan banyu, lanjut sumap sampai 30 manit. Imbah sudah masak lawan dingin, bigi Hajalai hintadi di bantuk bulat-gipih lanjut dijamur di bawah matahari sampai karing, rangginang bigi Hajalai siap disanga.[5]

Catatan Batis[babak | babak asal-mulanya]

  1. ^ a b "Mengenal Tanaman Hanjeli". pustaka.setjen.pertanian.go.id (dalam bahasa Inggris). Diakses tanggal 2023-03-07. 
  2. ^ a b c d Qosim, Warid Ali; Nurmala, Tati (2011-12-01). "Eksplorasi, Identifikasi dan Analisis Keragaman Plasma Nutfah Tanaman Hanjeli (Coix lacryma jobi L.) sebagai Sumber Bahan Pangan Berlemak di Jawa Barat". JURNAL PANGAN (dalam bahasa Inggris). 20 (4): 365–376. doi:10.33964/jp.v20i4.181. ISSN 2527-6239. 
  3. ^ a b Illahi, Ayu Kurnia (2020-12-03). "KERAGAMAN FENOTIPE DAN KEMIRIPAN MORFOLOGIS HANJELI (Coix lacryma-jobi L.) DI KABUPATEN LIMA PULUH KOTA". Jurnal Ilmu Ilmu Pertanian Indonesia (dalam bahasa Inggris). 22 (2): 129–135. ISSN 2684-9593. 
  4. ^ a b Nurmala, Tati (2011-03-01). "Potensi dan Prospek Pengembangan Hanjeli (Coix lacryma jobi L ) sebagai Pangan Bergizi Kaya Lemak untuk Mendukung Diversifikasi Pangan Menuju Ketahanan Pangan Mandiri". JURNAL PANGAN (dalam bahasa Inggris). 20 (1): 41–48. doi:10.33964/jp.v20i1.10. ISSN 2527-6239. 
  5. ^ Rohman, Ammar Taufiqur; Rohman, Ammar Taufiqur; Alfani, Ilzam Hubby Dzikrillah; A.b, Mulyana Yusuf; Yonita, Meli; Nursyahidah, Nati (2021). "Pemberdayaan Masyarakat Desa Bojong dengan Membuat Produk Olahan Rangginang Hanjeli dan Kicimpring Singkong". PROCEEDINGS UIN SUNAN GUNUNG DJATI BANDUNG (dalam bahasa Inggris). 1 (87): 29–40. ISSN 2808-4195.