Dadangkak

Tumatan Wikipidia Banjar, kindai pangatahuan
Kambang Dadangkak

Dadangkak atawa Hydrolea spinosa L. adalah ngaran tanaman nang hidup di rawa atawa pahumaan habis mangatam nang biasanya dipakai gasan tatamba garing. Tanaman ngini jua disambat urang lawan ngaran Pipisangan baduri atawa Jeruju (Teluk Selong, Martapura).[1]

Dadangkak ngini marupakan tanaman katurunan matan kantang.[2] Idabul ngini panambayan disambat lawan Carl von Linné .[3]

Parawakan[babak | babak asal-mulanya]

Dadangkak banyak ditamui di dairah nang katinggiannya < 50 m diatas parmukaan laut (mdpl), misalnya di higa sungai lawan rawa di Kalimantan Selatan. Sahingga, tanaman ngini dijadiakan ciri lahan basah.[4] Biasanya Dadangkak tumbuh di lahan basah nang tarang duwa di padang nang sudah suah diugai nangkaya di pacirin atawa pasisir pantai. Ada juwa parian Dadangkak nang tumbuh di padang bakas habis baah atawa padang nang lawas sudah kada dipakai.[5]

Batang[babak | babak asal-mulanya]

Dadangkak dipinandui batang nang bantuknya nangkaya tabung wan sipatnya bakayakap, bawarna hijau, babulu halus warna putih lawan juwa baduri nang andakannya di parak aksilar.[5]

Daun[babak | babak asal-mulanya]

Daunnya bapanjang, pinggirnya rata, bajariji atawa bagalumbang, tulangnya manyirip, babau kada nyaman lawan rasanya pahit.[5]

Kambang[babak | babak asal-mulanya]

Kambangnya baisi tangkai nang baunggut wan saurangan haja, kalupaknya tabagi jadi 5, bakalir hijau wan babulu halus. Tabung mahkuta nangkaya curung lawan bakalir bigi ramania. Bakambang rahatan bulan Juni sampai ka Uktubir. [5]

Buah[babak | babak asal-mulanya]

Buahnya mamanjang nang taandak di lunasnya kambang. Bantukan buahnya nangkaya kapsul bulat sampai bulat hintalu, ada kalanjar-puber di bagian atasnya, wan malarak baaturan. Bigi bantukannya bulat hintalu sampai silindir, rata, bubungannya mamanjang, lawan kupit di parsandian. Dadangkak sudah lawas dipinandui sabagai parian tanaman nang banyak macamnya utamanya dalam hal rambut halus, duri, bantuk wan ganal daun, atawa kapsulnya.[6]

Kabanyakan parian ngini kalihatannya takait lawan kundisi lingkungan disitu. Tagal, parian matan Amerika Tengah biasanya nang paling runcing wan paling ramping, nang kambangnya tahalus duwa tarundun. Adapun parian matan Amerika Selatan subalah tenggara baisi duri tasadikit (atawa kadada sama sakali), kambangnya bacikang banyak, taganal duwa kada tapi bakuaya.[6]

Kagunaan[babak | babak asal-mulanya]

Tanaman Dadangkak atawa Jeruju

Daun Dadangkak ngini dipakai lawan masyarakat gasan tatamba garing, iatu daunnya dikacak wan diandak di dahi. Banyu jarangan daun dadangkak juwa bapungsi gasan manurunakan gula darah rahatan bapuasa. [7] Bubuhan Dayak Bukit Loksado di mamakai tanaman ngini gasan tatamba malaria, batuk badarah, luka wan sawan juwa pangusir nyamuk. Bagian tanaman nang dipakai adalah daun duwa batang.[4]

Bubuhan Dayak Bakumpai di Barito Kuala duwa di Hulu Sungai Tengah lawan Hulu Sungai Selatan mamakai tanaman ngini gasan tatamba panurun panas duwa anti malaria. Bubuhan di Kabupatin Tanah Laut mamakai daunnya gasan tatamba panyakit darah tinggi salian gasan anti malaria juwa.[4]

Daun pahit matan Dadangkak dipakai dalam papahan di Brasil gasan manyuburakan rambut. Galapung matan daun bisa dibariakan ka sapi gasan maningkatkan pruduksi susu.[8] [9]

Jujuhutan[babak | babak asal-mulanya]

  1. ^ Forestryana, Dyera; Yunus, Rahmat (2018). "KAJIAN FARMAKOGNOSTIK TUMBUHAN JERUJU (HYDROLEA SPINOSA L.) ASAL DESA TELUK SELONG MARTAPURA KABUPATEN BANJAR KALIMANTAN SELATAN". Borneo Journal of Pharmascientech. 2. 
  2. ^ Roskov Y., Kunze T., Orrell T., Abucay L., Paglinawan L., Culham A., Bailly N., Kirk P., Bourgoin T., Baillargeon G., Decock W., De Wever A., Didžiulis V. (ed) (2019). "Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2019 Annual Checklist". Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X. TaxonID: 53590357. Diarsipkan dari versi asli tanggal 2019-12-18. Diakses tanggal 2019-11-11. 
  3. ^ L. (1763), In: Sp. Pl. 328
  4. ^ a b c Dharmono (2007). "Kajian Etnobotani Tumbuhan Jaruju (Hydrolea spinosa) suku Dayak Bukit Loksado". Paradigma Jurnal Pendidikan MIPA. 1: 2. 
  5. ^ a b c d "Plants of Louisiana". warcapps.usgs.gov. Diakses tanggal 2023-03-07. 
  6. ^ a b "Hydrophyllaceæ, The Water-Leaf Tribe". www.c82.net (dalam bahasa Inggris). Diakses tanggal 2023-03-07. 
  7. ^ Aditya, Muhammad (2018). "PENGARUH REBUSAN AIR DAUN DADANGKAK ( Hydrolea spinosa l. ) TERHADAP KADAR GULA DARAH SEWAKTU DAN KADAR GULA DARAH PUASA DI WILAYAH KERJA PUSKESMAS CEMPAKA BANJARMASIN" (PDF).  line feed character di |title= pada posisi 60 (bantuan)
  8. ^ Adolf Engler (1913). "Das Pflanzenreich". Heft 59. IV, 251: 25. 
  9. ^ Theodor Peckolt (1905). "Heil- und Nutzpflanzen Brasiliens". Ber. deutsch. pharm. Ges. (Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft) (dalam bahasa Jerman). XI: 99.