Jukung tambangan

Tumatan Wikipidia Banjar, kindai pangatahuan
Talu jukung tambangan di sungai Martapura.

Jukung tambangan adalah sabuting jukung tradisional nang diulah suku Banjar matan Kalimantan Selatan. Jukung ngini biasanya dipakai gasan transportasi di batang banyu. Jukung ngini hudah ada kikira matan tangah abad ka-18.[1] Jukung tambangan pina kada tapi talihat lagi di Banjarmasin kikira mulai 1950-an[2]:73 wan matan tahun 1970an di Sungai Nagara, Kabupatén Hulu Sungai Selatan.[3]

Etimologi[babak | babak asal-mulanya]

Kuya jukung dipakai sabagai istilah umum gasan manggambarakan sabarataan janis jukung, tautama gasan jukung lingsir. Jadi, dalam basa Dayak wan Banjar jukung sacara khusus bahubungan lawan janis jukung ngitu. Ngini pinanya baasal matan kuya Austronesia d'u(n)kung.[1]

Panjalasan[babak | babak asal-mulanya]

Pasar tarapung Banjarmasin

Jukung tambang diulah matan kayu ulin (kayu besi Kalimantan).[4] Ada ukiran daun jaruju bakayakap (Acanthus ilicifolius) parak garis banyu.[5] Jukung tambangan lain jukung kayu (dugout canoe), maraga inya mamarluakan lunas dalam konstruksi. Inya singhaja kada diulah mamakai paku wasi, tagal mamakai teknik pasak. Papan panyusun mamaakai carvel built (susunan rata). Rahatan patangahan abad ka-19, atap sirap matan kayu ulin dipakai wan dijuali. Hatap ngitu diulah di Dusun Hulu wan dijual atawa diririjalakan ka Banjarmasin. Hatap sirap ngitu kawanya dipasang lawan janis paku wasi, kada lawan pasak kayu.[1] Salah sabuting cuntuh jukung tambangan baisi panjang 12,40 mitir, ligar 1,34 meter, wan kadalaman 59 cm.[6]

Kaparluan[babak | babak asal-mulanya]

Jukung tambangan tapakai gasan transportasi, tagal baharinya dipakai buhan padagang, bangsawan, wan urang sugih. Tagal matan awal abad ka-20 (atawa matan pahabisan abad ka-19), Jukung ngini hudah dipakai urang banyak mulai gasan maangkut panumpang, manamui kula, acara mangubur, bakawinan, wan banyak lagi.[1] Jukung tambangan bapangaruh jua gasan pasar tarapung wayah ngitu. Pasar terapung urang Banjar sudah ada matan tahun 1600-an.[7]

Rahatan Perang Banjar (1859-1906), jukung tambangan dipakai ulih buhan pajuang Banjar, antara lain, pas buhannya manyarang Walanda di Margasari pas malam 16 Disimbir 1861, wan dipakai gasan bukah ka sungai Jaya, anak sungai Nagara.[8][9]

Galeri[babak | babak asal-mulanya]

Itihi jua[babak | babak asal-mulanya]

  • sampan panjang, perahu balap abad ka-19
  • Jukung toop, kapal komersial nang dipakai sacara umum di kapulauan Nusantara abad ka-19
  • Lepa-lepa
  • Palari (kapal)
  • Tongkang
  • Jukung

Jujuhutan[babak | babak asal-mulanya]

  1. ^ a b c d H. Achmad Mawardi, cultural and environmental observer; advisor of LMMC (Lambung Mangkurat Museum Community) Kalimantan Selatan, in his paper: “Tinggalan Arkeologi Jukung di Kalimantan Selatan Bukti Prototipe Jukung Banjar Masa Kini, dan Pasar Terapung Sebagai Objek Pariwisata Berbasis Arkeologi”, Pertemuan Ilmiah Arkeologi (PIA), 2011.
  2. ^ Syarifuddin and M. Saperi Kadir (1990). Mengenal Koleksi Museum Negeri Propinsi Kalimantan Selatan Lambung Mangkurat. Banjarbaru: Museum Lambung Mangkurat.
  3. ^ Petersen, Erik (2000). Jukung Boats from the Barito Basin, Borneo. Roskilde Denmark: The Viking Ship Museum. 
  4. ^ Sjamsuddin, Helius (2001). Pegustian dan Tumenggung. Akar Sosial, Politik, Etnis dan Perlawanan di Kalimantan Selatan dan Kalimantan Tengah 1859-1906. Jakarta: PT. Balai Pustaka. 
  5. ^ Triatno, Agus, Siti Hadijah and H. Syarifuddin (1998). Perahu Tradisional Kalimantan Selatan. Banjarbaru: Museum Lambung Mangkurat.
  6. ^ Anonim (3 February 2010). "Perahu Tambangan Tambah Koleksi Museum Lambung Mangkurat". Barito Post.
  7. ^ Ditjen Pariwisata (1991). Indonesia. Jakarta: Depparpostel. 
  8. ^ Ideham, M. Suriansyah, H. Syarifuddin, HA. Gazali Usman, M. Zainal Arifin Anis, and Wajidi (2003). Sejarah Banjar. Banjarmasin: Balitbangda Pemerintah Provinsi Kalimantan Selatan. 
  9. ^ Saleh, M. Idwar (1985). Lukisan Perang Banjar. Banjarbaru: Museum Lambung Mangkurat.