Basa Kaili

Tumatan Wikipidia Banjar, kindai pangatahuan
(Diugahakan matan Bahasa Kaili)

Citakan:Basa

Bahasa Kaili adalah basa nang dipakai urang Kaili di Sulawesi Tangah, nang bagana di sepalihan Kabupatin Banggai, sepalihan Kabupatin Banggai Kapulauan, Kabupatin Donggala, Kabupatin Parigi Moutong, Kabupatin Toli Toli, Kabupatin Poso, Kabupatin Morowali, wan sepalihan Kabupatin Tojo Una Una.

Klasifikasi[babak | babak asal-mulanya]

Bahasa-basa Kaili-Pamona (atawa basa-basa Toraja palih barat) tamasuk dalam basa-basa Sulawési, cabang basa-basa Malayo-Polinesia palih barat di dalam kulawarga basa Austronésia.

Lugat[babak | babak asal-mulanya]

Ada 13 lugat dalam Bahasa Kaili: Rao, Tajio (atawa Ajio), Kori, Doi, Unde (or Ndepu, Undepu), Ledo (or Palu), Da'a, Inde, Iya, Edo, Ado, Ava, Tara. Antara sabuting dialék lawan nang lain kada tapi kawa dimangarti satu sama lainnya. Dialék utama wan ragam nang paling terkenal adalah dialék Ledo nang dipandérakan di ibukota Palu.

Jumbelah Pamandér[babak | babak asal-mulanya]

Kaili dialék Ledo: 128.000 (Ethnologue, 2006). Jumbelah gasan sebarataan Kaili 334.000 (Kasange, 1978)/290.000 (Sneddon, 1983)/233.500 (Ethnologue, 2006).

Sastra[babak | babak asal-mulanya]

Nang diketahui ada beberapa buting bentuk puisi, kada kurang dari 20 macam bentukan, nang kaya kimba, tavaa, gane, paseva (kata-kata hikmah) dan dadendante (syair berantai).

Cuntuh tulisan[babak | babak asal-mulanya]

Cuntuh tulisan nang di bawah ini adalah palih pamulaan sebuting dongéng. Kalimat Panguli nu tesa ntotua nggaulu adalah kalimat nang biasa dipakai gasan memulay sebuting dongéng.

Panguli nu tesa ntotua nggaulu, naria vei saito madika nipokononampu noasu. Ane madotamo rarana haumo ia noasu ante tadulakona. Bara santipa sanggani, bara eo-eo. Ane nambela tonji belo norasi, ane nambela tonji da vai, mau valeana ledo naria nikava. (SARO, S. 39) Késah matan tutuha bahari, ada seikung raja nang katuju banar berburu. Lamun muncul hasrat di dalam dadanya, maka inya berburu lawan anak buahnya. Imbahanu seminggu sekali, imbahanu saban hari. Lamun hari lagi baik, inya berhasil. Lamunnya hari lagi kada baik, sebuting pun jejak kada kawa ditamuinya.