Dewanagari: Pabidaan ralatan
Konten dihapus Konten ditambahkan
s clean up |
Kadada kasimpulan babakan |
||
Baris 1: | Baris 1: | ||
{{Infobox Writing system |
|||
⚫ | |||
|name=Devanāgarī |
|||
|sample=Rigveda MS2097.jpg |
|||
|caption=Manuskrip [[Rigveda]] dalam Devanāgarī (awal abad ka-19) |
|||
|type=[[abugida]] |
|||
|languages=[[Daptar bahasa di India|Babarapa bahasa]] di [[India]], tamasuk [[Bahasa Sansakarta|Sansakarta]], [[Bahasa Hindi|Hindi]], [[Bahasa Marathi|Marathi]], [[Bahasa Pahari|Pahari]] (Garhwali wan Kumaoni), [[Bahasa Nepali|Nepali]], [[Bahasa Bhili|Bhili]], [[Bahasa Konkani|Konkani]], [[Bahasa Bhojpuri|Bhojpuri]], [[Bahasa Magahi|Magahi]], [[Bahasa Kurukh|Kurukh]], [[Nepal Bhasa]], [[Bahasa Sindhi|Sindhi]] wan [[Bahasa Kashmir|Kashmir]]. Bahanu diguna'akan gasan manulis atawa mantarjamahkan [[Bahasa Sherpa|Sherpa]]. Bahari diguna'akan gasan manulis [[Bahasa Gujarati|Gujarati]]. |
|||
|time=1200 M–damini |
|||
|region=India wan Nepal |
|||
|fam1=[[Abjad Proto-Sinaitik]] |
|||
|fam2=[[Abjad Pinisia]] |
|||
|fam3=[[Abjad Aram]] |
|||
|fam4=[[Tulisan Brāhmī|Brāhmī]] |
|||
|fam5=[[Tulisan Gupta|Gupta]] |
|||
|fam6=[[Tulisan Nāgarī|Nāgarī]] |
|||
|sisters=[[Tulisan Sharada|Sharada]], [[Tulisan Nāgarī Timur|Nāgarī Timur]] |
|||
|children=[[Tulisan Gujarāti|Gujarati]]<br />[[Tulisan Moḍī|Moḍī]]<br />[[Tulisan Ranjana|Ranjana]]<br />[[Canadian Aboriginal syllabics]]<ref>Andrew Dalby (2004:139) Dictionary of Languages</ref> |
|||
|unicode = [http://www.unicode.org/charts/PDF/U0900.pdf U+0900–U+097F] and [http://www.unicode.org/charts/PDF/UA8E0.pdf U+A8E0–U+A8FF] |
|||
|iso15924=Deva |
|||
}} |
|||
⚫ | |||
Tulisan ini mancungul matan tulisan Brahmi wan mulai diguna'akan pada abad ka-11. |
|||
Tulisan ini tautama diguna'akan hagan manulisakan [[bahasa Hindi]] wan [[bahasa Sansakarta]]. Tagal parlu dibari sa'ikit catatan di sia, bahasa Sansakarta kada mutlak ditulis mangguna'akan tulisan ini tagal jua lawan barandak tulisan lainnya, antara lain tulisan-tulisan Nusantara. |
|||
== |
== Daptar tulisan == |
||
{| {{prettytable}} |
{| {{prettytable}} |
||
|+ Vokal (''Swara'') |
|+ Vokal (''Swara'') |
||
|----- |
|----- |
||
!Tulisan |
|||
!Aksara |
|||
! |
!Bantuknya lawan konsonan [k] |
||
!Alihabjad |
|||
!Alihaksara |
|||
!IPA |
!IPA |
||
! |
!Cuntuh dalam bahasa Banjar |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> अ </font> || प (mandiri) || a || a || k''a''bel |
| <font size="+1"> अ </font> || प (mandiri) || a || a || k''a''bel |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> आ </font> || पा || ā || ɑ || k''a'' |
| <font size="+1"> आ </font> || पा || ā || ɑ || k''a''rtun |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> इ </font> || पि || i || ɪ || |
| <font size="+1"> इ </font> || पि || i || ɪ || |
||
Baris 27: | Baris 46: | ||
| <font size="+1"> ऊ </font> || पू || ū || u || k''u''rma |
| <font size="+1"> ऊ </font> || पू || ū || u || k''u''rma |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ऋ </font> || पृ || ṛ || r̩ || |
| <font size="+1"> ऋ </font> || पृ || ṛ || r̩ || p''er''mak |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ॠ </font> || पॄ || ṝ || rː̩ || |
| <font size="+1"> ॠ </font> || पॄ || ṝ || rː̩ || |
||
Baris 37: | Baris 56: | ||
| <font size="+1"> ऍ </font> || पॅ || candra e || || |
| <font size="+1"> ऍ </font> || पॅ || candra e || || |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ऎ </font> || पॆ || e |
| <font size="+1"> ऎ </font> || पॆ || e handap || || |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ए </font> || पे || e || e || |
| <font size="+1"> ए </font> || पे || e || e || pént''é''t |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ऐ </font> || पै || ai || ai atau ɛ || |
| <font size="+1"> ऐ </font> || पै || ai || ai atau ɛ || pan''ai'' |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ऑ </font> || पॉ || o ( |
| <font size="+1"> ऑ </font> || पॉ || o (tabuka) || || |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ऒ </font> || पॊ || || || |
| <font size="+1"> ऒ </font> || पॊ || || || |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ओ </font> || पो || o (takancing) || aʊ |
| <font size="+1"> ओ </font> || पो || o (takancing) || aʊ atawa o || s''o''p |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> औ </font> || पौ || au (panjang) || ɔ || rant''au'' |
| <font size="+1"> औ </font> || पौ || au (panjang) || ɔ || rant''au'' |
||
Baris 57: | Baris 76: | ||
|- |
|- |
||
!Vokal |
!Vokal |
||
! |
!Bantuk ''sandhangan'' lawan tulisan [r] |
||
|- |
|- |
||
| <font size="+1">उ</font> || <font size="+1">रु</font> |
| <font size="+1">उ</font> || <font size="+1">रु</font> |
||
Baris 68: | Baris 87: | ||
|+ Tanda-tanda diakritik lainnya |
|+ Tanda-tanda diakritik lainnya |
||
|- |
|- |
||
!Abjad |
|||
!Huruf |
|||
!Ngaran |
!Ngaran |
||
!Pungsi |
|||
!Fungsi |
|||
|- |
|- |
||
| '''प'''् || [[wirama|wirāma]] (विराम) || gin disambat ''halant'' (हलन्त) dalam [[bahasa Hindi]], " |
| '''प'''् || [[wirama|wirāma]] (विराम) || gin disambat ''halant'' (हलन्त) dalam [[bahasa Hindi]], "mambunuh" vokal pada konsonan nang manyangganya |
||
|- |
|- |
||
| '''एँ''' || candrabindu (चन्द्रबिन्दु) || |
| '''एँ''' || candrabindu (चन्द्रबिन्दु) || manyangawakan vokal |
||
|- |
|- |
||
| '''प'''ं || anuswāra (अनुस्वार) || |
| '''प'''ं || anuswāra (अनुस्वार) || manyangawakan vokal atawa mambariakan konsonan sangau limbah vokal (biasanya [n]) |
||
|- |
|- |
||
| '''एः''' || wisarga (विसर्ग) || [h] pada posisi |
| '''एः''' || wisarga (विसर्ग) || [h] pada posisi uncit |
||
|- |
|- |
||
| '''फ'''़ || nukta (नुक्ता) || |
| '''फ'''़ || nukta (नुक्ता) || diguna'akan gasan kata-kata injaman |
||
|- |
|- |
||
| '''एऽ''' || awagraha (अवग्रह) || gasan mamparpanjang vokal |
| '''एऽ''' || awagraha (अवग्रह) || gasan mamparpanjang vokal |
||
Baris 89: | Baris 108: | ||
|+ Konsonan (''Wyañjana'') |
|+ Konsonan (''Wyañjana'') |
||
|----- |
|----- |
||
!Tulisan |
|||
!Aksara |
|||
!Alihabjad |
|||
!Alihaksara |
|||
!IPA |
!IPA |
||
!Contoh dalam bahasa |
!Contoh dalam bahasa Banjar |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> क || k || k || ''k''atak |
| <font size="+1"> क || k || k || ''k''atak |
||
Baris 132: | Baris 151: | ||
| <font size="+1"> ध || dh || d̪<sup>ɦ</sup> || |
| <font size="+1"> ध || dh || d̪<sup>ɦ</sup> || |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> न || n || n || ''n'' |
| <font size="+1"> न || n || n || ''n''ini |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> प || p || p || ''p'' |
| <font size="+1"> प || p || p || ''p''udak |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> फ || ph || p<sup>h</sup> || |
| <font size="+1"> फ || ph || p<sup>h</sup> || |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ब || b || b || ''b'' |
| <font size="+1"> ब || b || b || ''b''alun |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> भ || bh || b<sup>ɦ</sup> || |
| <font size="+1"> भ || bh || b<sup>ɦ</sup> || |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> म || m || m || ''m'' |
| <font size="+1"> म || m || m || ''m''amai |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> य || y || j || ''y'' |
| <font size="+1"> य || y || j || ''y''aitu |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> र || r || ɾ || |
| <font size="+1"> र || r || ɾ || |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ल || l || l || ''l'' |
| <font size="+1"> ल || l || l || ''l''angkar |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ळ || y (hanya dalam [[bahasa Marathi]]) || j || |
| <font size="+1"> ळ || y (hanya dalam [[bahasa Marathi]]) || j || |
||
Baris 162: | Baris 181: | ||
| <font size="+1"> ह || h || h || |
| <font size="+1"> ह || h || h || |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> क़ || q (gasan kata-kata pinjaman matan bahasa |
| <font size="+1"> क़ || q (gasan kata-kata pinjaman matan bahasa Arap) || q ||Arap ''q''albu |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ख़ || x || x || kh (gasan kata-kata pinjaman matan bahasa |
| <font size="+1"> ख़ || x || x || kh (gasan kata-kata pinjaman matan bahasa Arap) |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ग़ || ġ (r uvular) || ʀ || |
| <font size="+1"> ग़ || ġ (r uvular) || ʀ || |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ज़ || z (gasan kata-kata pinjaman Persia dan |
| <font size="+1"> ज़ || z (gasan kata-kata pinjaman Persia dan Arap) || z || ''z''éro |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ड़ || ṛ ([[retrofleks]]) || ɽ || |
| <font size="+1"> ड़ || ṛ ([[retrofleks]]) || ɽ || |
||
Baris 182: | Baris 201: | ||
|+ Bilangan |
|+ Bilangan |
||
|----- |
|----- |
||
!Abjad |
|||
!Huruf |
|||
!Alihabjad |
|||
!Alihaksara |
|||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ० || 0 |
| <font size="+1"> ० || 0 |
||
Baris 210: | Baris 229: | ||
|+ Simbol lain |
|+ Simbol lain |
||
|----- |
|----- |
||
!Abjad |
|||
!Aksara |
|||
!Ngaran |
!Ngaran |
||
!Pungsi |
|||
!Fungsi |
|||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> । || danda (डण्डा) || . ( |
| <font size="+1"> । || danda (डण्डा) || . (uncit kalimat) |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ॥ || double danda || |
| <font size="+1"> ॥ || double danda || pananda uncit sabuah rima pada puisi |
||
|----- |
|----- |
||
| <font size="+1"> ॐ || Ôm || simbol sakral [[Hindu]] |
| <font size="+1"> ॐ || Ôm || simbol sakral [[Hindu]] |
||
|} |
|} |
||
== |
== Abjad nang Lain == |
||
* श्र = shra |
* श्र = shra |
||
Baris 230: | Baris 249: | ||
* क्त = kta |
* क्त = kta |
||
== Rujukan == |
|||
{{reflist}} |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
* [http://www.omniglot.com/writing/devanagari.htm Aksara Devanagari di Omniglot] |
* [http://www.omniglot.com/writing/devanagari.htm Aksara Devanagari di Omniglot] |
||
[[Category: |
[[Category:Sistim panulisan|Dewanagari]] |
||
[[Category:Bahasa |
[[Category:Bahasa Sansakarta]] |
||
Ralatan matan 17 Nupimbir 2010 12.33
Devanāgarī | |
---|---|
Janis | abugida |
Bahasa nang dituturakan | Babarapa bahasa di India, tamasuk Sansakarta, Hindi, Marathi, Pahari (Garhwali wan Kumaoni), Nepali, Bhili, Konkani, Bhojpuri, Magahi, Kurukh, Nepal Bhasa, Sindhi wan Kashmir. Bahanu diguna'akan gasan manulis atawa mantarjamahkan Sherpa. Bahari diguna'akan gasan manulis Gujarati. |
Masa diguna'akan | 1200 M–damini |
Silsilah | |
Aksara nang diturunakan | Gujarati Moḍī Ranjana Canadian Aboriginal syllabics[1] |
Aksara sarumpun | Sharada, Nāgarī Timur |
Baris Unicode | U+0900–U+097F and U+A8E0–U+A8FF |
ISO 15924 | Deva |
Parhatian: Tungkaran ini mungkin mamuat simbol-simbol fonetis IPA mangguna'akan Unicode. |
Tulisan Devana-gari atawa Dewanagari (matan bahasa Sansakerta: "kuta diwa") adalah sabuah janis skrip nang baasal matan India palih utara.
Tulisan ini mancungul matan tulisan Brahmi wan mulai diguna'akan pada abad ka-11.
Tulisan ini tautama diguna'akan hagan manulisakan bahasa Hindi wan bahasa Sansakarta. Tagal parlu dibari sa'ikit catatan di sia, bahasa Sansakarta kada mutlak ditulis mangguna'akan tulisan ini tagal jua lawan barandak tulisan lainnya, antara lain tulisan-tulisan Nusantara.
Daptar tulisan
Tulisan | Bantuknya lawan konsonan [k] | Alihabjad | IPA | Cuntuh dalam bahasa Banjar |
---|---|---|---|---|
अ | प (mandiri) | a | a | kabel |
आ | पा | ā | ɑ | kartun |
इ | पि | i | ɪ | |
ई | पी | ī | i | istri |
उ | पु | u | ʊ | kucing |
ऊ | पू | ū | u | kurma |
ऋ | पृ | ṛ | r̩ | permak |
ॠ | पॄ | ṝ | rː̩ | |
ऌ | पॢ | ḷ | l ̩ | |
ॡ | पॣ | ḹ | lː̩ | |
ऍ | पॅ | candra e | ||
ऎ | पॆ | e handap | ||
ए | पे | e | e | péntét |
ऐ | पै | ai | ai atau ɛ | panai |
ऑ | पॉ | o (tabuka) | ||
ऒ | पॊ | |||
ओ | पो | o (takancing) | aʊ atawa o | sop |
औ | पौ | au (panjang) | ɔ | rantau |
Vokal | Bantuk sandhangan lawan tulisan [r] |
---|---|
उ | रु |
ऊ | रू |
Abjad | Ngaran | Pungsi |
---|---|---|
प् | wirāma (विराम) | gin disambat halant (हलन्त) dalam bahasa Hindi, "mambunuh" vokal pada konsonan nang manyangganya |
एँ | candrabindu (चन्द्रबिन्दु) | manyangawakan vokal |
पं | anuswāra (अनुस्वार) | manyangawakan vokal atawa mambariakan konsonan sangau limbah vokal (biasanya [n]) |
एः | wisarga (विसर्ग) | [h] pada posisi uncit |
फ़ | nukta (नुक्ता) | diguna'akan gasan kata-kata injaman |
एऽ | awagraha (अवग्रह) | gasan mamparpanjang vokal |
Tulisan | Alihabjad | IPA | Contoh dalam bahasa Banjar |
---|---|---|---|
क | k | k | katak |
ख | kh | kh | |
ग | g | g | garing |
घ | gh | gɦ | |
ङ | ṅ | ŋ | ngawur |
च | c | ʧ | cacing |
छ | ch | ʧh | |
ज | j | ʤ | jagung |
झ | jh | ʤɦ | |
ञ | ñ | ɲ | nyanyi |
ट | ṭ (retrofleks) | ʈ | t dalam bahasa Bali |
ठ | ṭh (retrofleks) | ʈh | |
ड | ḍ (retrofleks) | ɖ | |
ढ | ḍh (retrofleks) | ɖɦ | dh dalam bahasa Jawa |
ण | ṇ (retrofleks) | ɳ | |
त | t | t̪ | tari |
थ | th | t̪h | |
द | d | d̪ | dansah |
ध | dh | d̪ɦ | |
न | n | n | nini |
प | p | p | pudak |
फ | ph | ph | |
ब | b | b | balun |
भ | bh | bɦ | |
म | m | m | mamai |
य | y | j | yaitu |
र | r | ɾ | |
ल | l | l | langkar |
ळ | y (hanya dalam bahasa Marathi) | j | |
व | v | v | wahana |
श | ś (sy) | ɕ | syarat |
ष | ṣ (retrofleks) | ʂ | surat |
स | s | s | satu |
ह | h | h | |
क़ | q (gasan kata-kata pinjaman matan bahasa Arap) | q | Arap qalbu |
ख़ | x | x | kh (gasan kata-kata pinjaman matan bahasa Arap) |
ग़ | ġ (r uvular) | ʀ | |
ज़ | z (gasan kata-kata pinjaman Persia dan Arap) | z | zéro |
ड़ | ṛ (retrofleks) | ɽ | |
ढ़ | ṛh (retrofleks) | ɽɦ | |
फ़ | f (gasan kata-kata pinjaman asing) | f | foto |
Abjad | Alihabjad |
---|---|
० | 0 |
१ | 1 |
२ | 2 |
३ | 3 |
४ | 4 |
५ | 5 |
६ | 6 |
७ | 7 |
८ | 8 |
९ | 9 |
Abjad | Ngaran | Pungsi |
---|---|---|
। | danda (डण्डा) | . (uncit kalimat) |
॥ | double danda | pananda uncit sabuah rima pada puisi |
ॐ | Ôm | simbol sakral Hindu |
Abjad nang Lain
- श्र = shra
- ह्न = hna
- ह्म = hma
- ह्ल = hla
- ह्य = hya
- क्त = kta
Rujukan
- ^ Andrew Dalby (2004:139) Dictionary of Languages